تنصیف اموال بین زن و شوهر [نمونه رای وحدت رویه تنصیف اموال زوج]
تنصیف اموال بین زن و شوهر، یکی از شروطی است که در اسناد ازدواج درج می‌گردد. از آنجا که امضای چنین شرطی توسط زوجین، موجد آثار حقوقی مهمی در روابط آنها بوده است در این مقاله به این سوال پاسخ داده که شرط نصف دارایی چیست. سپس شرایط، نحوه و آخرین قانون تنصیف اموال زوج را بررسی خواهیم کرد.
منظور از تنصیف اموال بین زن و شوهر چیست؟
منظور از تنصیف اموال بین زن و شوهر چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت تنصیف اموال بین زن و شوهر، به‌معنی نصف شدن دارایی مرد و اختصاص این بخش از دارایی وی به زن است که در هنگام طلاق از طرف مرد انجام می‌گیرد. البته در تنصیف اموال زوج لزوماً نصف دارایی شوهر به زن تعلق نگرفته و عبارت موجود در اسناد ازدواج و عقدنامه‌ها (تا نصف دارایی) است که می‌تواند از یک درصد تا پنجاه درصد دارایی شوهر را دربرگیرد که تشخیص میزان آن، به‌نظر قاضی رسیدگی‌کننده به دعوا است.
نکته مهم دیگری که در رابطه با تنصیف اموال در طلاق، لازم است تا مورد توجه قرار گیرد، این مساله است که این شرط به‌صورت چاپی در اسناد ازدواج ذکر گردیده و به تنهایی فاقد هرگونه اثری در روابط زوجین است. به منظور اثربخشی به چنین شرطی در روابط زوجین، لازم است تا این شرط، توسط زن و شوهر امضا گردد.
برای دریافت مشاوره مهریه از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
0
افزودن به تقویم iCALشرط نصف دارایی چیست؟
در صفحه هشتم اسناد ازدواج که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، به صورت چاپی منتشر می‌شود، شرطی مورد پیش‌بینی قرار گرفته است که تحت عنوان شرط نصف دارایی شناخته می‌شود. به‌موجب این شرط، شوهر باید در هنگام طلاق تحت شرایط خاصی تا نیمی از اموال خود را به همسر خود تملیک نماید.
سوال مهمی که در رابطه با شرط نصف دارایی، قابل طرح است این مسئله بوده که آیا شرط نصف شدن اموال زوج، قابل تغییر است؟
پاسخ به این سوال مثبت است؛ چرا که طرفین هر قراردادی، من‌جمله عقد نکاح می‌توانند هر شرطی که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد را ضمن آن درج نمایند. بنابراین به‌عنوان مثال می‌توان شرط کرد که حتی در طلاق به درخواست زن و طلاق توافق نیز تنصیف اموال و دارایی مرد توسط زوجه اجرا گردد.
سوال دیگر آن است که اگر شوهر بعد از انعقاد عقد نکاح، اموالی را به ارث برده باشد آیا سهم‌الارث وی نیز مشمول تنصیف اموال بین زن و شوهر می‌شود؟ برخی از دادگاه‌ها اموالی که بعد از نکاح به شوهر به ارث رسیده نیز مشمول شرط نصف دارایی می‌گردد.
حال آنکه به عقیده برخی دیگر این اموال، مشمول شرط نصف دارایی نمی‌گردد. علت این مسئله آن است که قید (به‌دست آورده) در عبارت (تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او بدست آورده) ذکر شده به اموالی اشاره دارد که شوهر، با تلاش و کوشش خود به‌دست آورده است.
شرایط تنصیف اموال بین زن و شوهر
اولین و مهم‌ترین شرط نصف دارایی، آن است که طلاق به درخواست زوج باشد. در نتیجه تنصیف اموال بین زن و شوهر، در مورد طلاق از طرف زوجه و طلاق توافقی اجرا نمی‌شود. همچنین شرط دیگر از شرایط شرط نصف دارایی، آن است که اگر درخواست طلاق از طرف شوهر است، این درخواست به‌دلیل تخلف زوجه از وظایف همسری نباشد.
در تنصیف اموال زوج میزان اموالی که از دارایی مرد به مالکیت زن درآمده، تا نصف دارایی به‌دست آمده شوهر در بعد از تاریخ ازدواج است. در نتیجه اولا میزان اموال از یک تا پنجاه درصد دارایی زوج است؛ ثانیا، این دارایی باید پس از انعقاد عقد نکاح به‌دست آمده باشد.
در بخشی از متن شرط نصف دارایی، چنین آمده: (… زوج، موظف است تا نصف دارایی موجود…) همانطور که ملاحظه می‌شود، در این بخش از متن تنصیف اموال در طلاق، سخن از دارایی است نه اموال. همانطور که می‌دانیم، دارایی هر فرد مجموعه ای از اموال و بدهی‌های وی است.
بنابراین هنگامی که دادگاه قصد دارد تا میزان دارایی شوهر را جهت اجرای شرط نصف دارایی تعیین کند، باید دیون و بدهی‌های شوهر را از اموال او کسر نماید.
اگر شوهر پیش از انعقاد عقد نکاح، مالک خانه‌ای بوده اما پس از وقوع عقد ازدواج آن خانه را فروخته و خانه دیگری را خریداری نماید، آیا خانه جدید جزء دارایی به‌دست آمده بعد از ازدواج محسوب شده و مشمول تنصیف اموال بین زن و شوهر می‌گردد؟ این موضوع میان دادگاه‌های کشور محل اختلاف است.
با این توضیح که برخی از دادگاه‌ها خانه جدید را مشمول شرط نصف شدن اموال زوج دانسته و برخی دیگر آن را مشمول شرط نصف دارایی نمی‌دانند. نظر حد وسط این دو نظر آن است که دیده شود، ارزش خانه دوم به‌نسبت ارزش خانه اول چقدر است. اگر ارزش خانه دوم بیش از ارزش خانه اول باشد، مازاد ارزش دو خانه را باید مشمول تنصیف اموال بین زن و شوهر دانست.
یکی دیگر از شرایطی که باید در رابطه با تنصیف اموال و دارایی مرد توسط زوجه به آن توجه نمود، مستثنیات دین است. منظور از مستثنیات دین اموالی از مدیون بوده که طلبکار نمی‌تواند برای فروش آنها جهت دریافت طلب خود اقدام نماید. به‌عنوان مثال، مسکن مناسب شان زوج، جزء مستثنیات دین است. در رابطه با شرط نصف دارایی، قاعده مستثنیات دین اجرا نمی‌شود.
بنابراین اموالی که شوهر بعد از انعقاد نکاح به‌دست آورده، ولو مستثنیات دین، جزء تنصیف اموال زن و شوهر محسوب شده و قابل تملک توسط زوجه هستند. علت این مسئله آن است که مستثنیات دین در مورد دیون اجرا شده و شرط نصف دارایی، دین محسوب نمی‌گردد.
نحوه تنصیف اموال بین زن و شوهر
پس از توضیح تنصیف اموال بین زن و شوهر و شرایط مربوط به آن، در این بخش قصد داریم تا به بررسی نحوه تنصیف اموال بین زن و شوهر بپردازیم. نحوه تنصیف اموال بین زن و شوهر، بدین صورت است که زن و شوهر در هنگام انعقاد عقد نکاح باید شرط نصف دارایی را که در صفحه هشتم عقدنامه ذکر گردیده را امضا کنند.
همچنین، در صورتی که زوجه قصد داشته باشد تا به شرط نصف دارایی استناد نماید، لازم است تا پس از ارائه دادخواست طلاق از سوی شوهر، زوجه در جلسه اول دادرسی حاضر شود و ضمن استناد به شرط تنصیف اموال زوج، لیست اموال شوهر را نیز به دادگاه ارائه کند. بدین منظور، بهتر است تا زوجه با تقدیم دادخواست دعوای متقابل، قبل از جلسه اول دادرسی، قصد خود برای تنصیف اموال در طلاق را به دادگاه ارائه نماید.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
آخرین قانون در مورد تنصیف اموال
در رابطه با آخرین قانون در مورد تنصیف اموال بین زن و شوهر باید گفت، این شرط در هیچ یک از قوانین کشور ما، مورد تصریح قانون‌گذار قرار نگرفته است، بلکه به صورت یکی از شروط ضمن عقد، در اسناد چاپی عقدنامه‌ها درج می‌گردد. البته چنین شرطی در صورتی توسط دادگاه، قابل ترتیب اثر دادن است که به امضای زوجین رسیده باشد.
گرفتن نصف اموال مرد بعد از طلاق
همانطور که از شرایط ذکر شده در رابطه با شرط نصف دارایی در اسناد ازدواج برمی‌آید، این شرط صرفا در صورتی توسط دادگاه، مورد بررسی قرار گرفته و به آن ترتیب اثر داده می‌شود که طلاق به درخواست شوهر باشد. بنابراین، شرط نصف شدن اموال زوج، در طلاق به درخواست زوجه و طلاق توافقی اجرا نمی‌گردد.
همچنین، برای اینکه زوجه بتواند نصف اموال شوهر را در نتیجه تنصیف اموال بین زن و شوهر، دریافت کند، لازم است تا حکم طلاق اجرا و صیغه طلاق، جاری شود. بنابراین صرف صدور حکم طلاق کافی نیست.
تنصیف اموال بعد از فوت شوهر
اگر علت جدایی زوجین فوت مرد باشد، در این صورت آیا شرط تنصیف اموال زوج بعد از فوت شوهر نیز اجرا شده و تا نصف دارایی وی به زوجه منتقل می‌گردد؟ پاسخ به این سوال منفی است. علت این مسئله آن است که در شرط تنصیف اموال در طلاق که در اسناد ازدواج درج شده، به صراحت آمده است که صرفا در صورت طلاق به درخواست زوج، شرط نصف شدن اموال زوج اجرا می‌گردد.
رابطه عدم تمکین و تنصیف اموال
در مورد رابطه عدم تمکین و شرط تنصیف اموال باید گفت، یکی از شرایط مربوط به اجرا شدن شرط تنصیف اموال و دارایی مرد توسط زوجه، آن است که طلاق به‌دلیل تخلف زن از وظایف همسری و سوء رفتار وی انجام نگرفته باشد. منظور از تخلف زن از وظایف همسری، عدم تمکین یا نشوز وی است که در صورت تحقق مانع از تنصیف اموال بین زن و شوهر خواهد شد. (مهریه زن در صورت عدم تمکین از شوهر)
حکم انتقال اموال قبل از تنصیف و فرار از تنصیف اموال
پیش از بیان حکم انتقال اموال قبل از تنصیف و فرار از تنصیف اموال، لازم است تا اندکی به توضیح مفهوم جرم فرار از دین بپردازیم. در قوانین کیفری کشور ما جرمی تحت عنوان جرم فرار از دین پیش‌بینی شده که همانطور از عنوان آن مشخص است، مدیون به‌منظور فرار از پرداخت دین به طلبکار، اموال خود را به‌صورت صوری یا واقعی به افراد دیگر به‌خصوص نزدیکان خود منتقل می‌کند.
حال در بررسی رابطه جرم فرار از دین و شرط تنصیف اموال در طلاق، باید گفت جرم فرار از دین همانطور که واضح است، مربوط به دین و بدهی است در حالیکه شرط نصف شدن اموال زوج، دین محسوب نمی‌گردد.
نتیجه آنکه اگر شوهر، پیش از ثبت دادخواست طلاق برای انتقال اموال خود اقدام کند تا زن سهمی از اموال وی نبرد، عمل او جرم فرار از دین تلقی نخواهد شد.
متن شرط تنصیف دارایی در عقدنامه
متن شرط تنصیف اموال و دارایی مرد توسط زوجه، در صفحه هشتم عقدنامه‌ها درج می‌گردد. متن شرط نصف دارایی، بدین شرح است: ضمن عقد نکاح، زوجه شرط نمود، هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه، تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء‌اخلاق و رفتاری نبوده، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او بدست آورده یا معادل آن طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
رای وحدت رویه در خصوص شرط تنصیف دارایی
در بخش‌های قبل، به این سوال پاسخ دادیم که منظور از تنصیف اموال در طلاق چیست و سپس شرایط و نحوه اعمال شرط نصف شدن اموال زوج را توضیح دادیم. در این بخش یک نمونه رای وحدت رویه تنصیف اموال زوج را ارئه کرده‌ایم که علاقه‌مندان می‌توانند جهت مطالعه رأی، فایل پی‌دی‌اف زیر را دانلود نمایند.
کلام نهایی
شرط تنصیف دارایی، شرطی است که به‌موجب آن شوهر باید در هنگام طلاق، تا نصف دارایی که بعد از ازدواج به‌دست آورده را به زن تملیک کند؛ البته در صورتی‌که طلاق به درخواست شوهر بوده و به‌دلیل تخلف زوجه از وظایف همسری نباشد. به‌منظور اعمال این شرط زوجه باید در دادگاه طلاق حاضر شود و ضمن معرفی اموال شوهر، درخواست اجرای شرط تنصیف اموال بین زن و شوهر را از دادگاه خواستار گردد.
سوالات متداول شرط نصف دارایی در طلاق
آیا وسایل منزل شامل تنصیف اموال می شوند؟
بله، وسایل منزل نیز در صورتی که بعد از عقد نکاح خریداری شده باشد، شامل شرط تنصیف اموال می‌شوند.
کارشناسی تنصیف اموال به چه صورت انجام می شود؟
کارشناسی تنصیف اموال، توسط کارشناس رسمی دادگستری و به منظور تعیین ارزش دارایی شوهر انجام می‌گردد.
دیدگاهتان را بنویسید