اجرت المثل ایام تصرف (نمونه دادخواست و نمونه رای آن)
اجرت المثل ایام تصرف، یکی از موضوعاتی است که در رابطه با دعاوی غصب و تصرف عدوانی مطرح میگردد. از آنجا که شرایط خاصی برای محاسبه و دریافت این نوع از اجرت المثل وجود داشته، در مقاله حاضر، نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف ملک و مراحل مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را بررسی کرده و یک نمونه رای این دعوا را نیز ارائه خواهیم کرد.
اجرت المثل ایام تصرف چیست؟
در یک کلام میتوان گفت منظور از اجرتالمثل ایام تصرف، قیمت یا ارزش منافع ملک است. ماده 320 قانون مدنی، در امکان مطالبه منافع مال مغصوب، چنین مقرر داشته است: «نسبت به منافع مال مغصوب، هریک از غاصبین، به اندازه منافع زمان تصرف خود و مابعد خود ضامن است… ». در نتیجه برای درک بهتر این تعریف لازم است تا با مفهوم غصب و تصرف عدوانی آشنا شده و سپس، به بررسی مسائل مربوط به مطالبه و محاسبه اجرت المثل ایام تصرف بپردازیم.
در قانون مدنی کشور ما، مفهوم خاصی تحت عنوان غصب و تصرف عدوانی مطرح شده است. منظور از غصب و تصرف عدوانی، آن است که کسی ملک دیگری را بدون مجوز و سبب قانونی تصرف کرده و مانع از تصرف مالک در ملک خود شود. به چنین فردی، غاصب یا متصرف غیرقانونی گفته میشود. مالک مال، در مقابل چنین فردی، به طور کلی، دو دعوا را میتواند مطرح کند:
- خلع ید یا رفع تصرف عدوانی که به موجب این دعوا، اخراج غاصب یا متصرف غیرقانونی از ملک انجام میشود.
- مطالبه اجرت المثل ایام تصرف.
بنابراین، در این نوع از دعاوی ملکی، مالک، ارزش منافع ملک خود را در طول دوران تصرف عدوانی مطالبه کرده و دادگاه، با ارجاع امر به کارشناس، ارزش این منافع را مشخص کرده و به پرداخت آن رای میدهد. در ادامه، به برسی نحوه محاسبه و مراحل مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خواهیم پرداخت. در صورت نیاز برای کسب اطلاعات بیشتر برای انجام صحیح مراحل این فرآیند میتوانید با یک وکیل متبحر مشاوره حقوقی ملکی داشته باشید.
برای دریافت مشاوره اجرت المثل ایام تصرف از وکیل پایه یک دادگستری فرم زیر را پر کنید.
ارکان دعوای اجرت المثل ایام تصرف
ارکان دعوای اجرت المثل ایام تصرف، عبارتند از:
- اولا، خواهان، باید مالک ملک بوده یا اینکه تصرفی سابق بر تصرف متصرف غیرقانونی داشته باشد؛
- ثانیا، شخصی بهعنوان متصرف باید ملک را تصرف کرده باشد. بنابراین، اینکه شخصی، مالک را از تصرف منع کرده ولی خود نیز متصرف ملک نباشد، کافی نیست؛
- ثالثا، تصرف متصرف باید غیرقانونی باشد.
نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف
در رابطه با مسئله محاسبه اجرت المثل باید گفت که این محاسبه، توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام میگیرد.
با این توضیح که پس از طرح دعوای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف از سوی مالک، دادگاه جهت تعیین مبلغ ارزش منافع ملک، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میدهد. کارشناس رسمی دادگستری نیز، با توجه به یک سری از عوامل، به محاسبه این مسئله می پردازد. این عوامل عبارتند از:
- مساحت ملک، اعم از عرصه(زمین) و اعیان(بنا) -(عرصه و اعیان)
- نوع کاربری ملک (مسکونی، اداری، تجاری و زراعی)
- سن ساختمان
- نوع سازه
- موقعیت و محل قرارگیری ملک
- میزان اجاره املاک مشابه در همان محل قرارگیری ملک
لازم است تا به این نکته توجه شود که در محاسبه اجرت المثل ایام تصرف، کارشناس، میزان اجرت المثل هر سال را به صورت جدگانه و طبق ارزش همان سال محاسبه کرده و سپس، مبالغ را با هم جمع میکند. بنابراین، به عنوان مثال، میزان اجرت المثل سال 1401 و سال 1402 با یکدیگر برابر نیست.
نحوه مطالبه و دریافت اجرت المثل ایام تصرف
در این بخش قصد داریم تا به بررسی یکی دیگر از مسائل مرتبط با این حوزه یعنی مساله مراحل مطالبه اجرت المثل ایام تصرف پرداخته که این مراحل، به شرح زیر هستند:
مرحله اول
برای این منظور مالک ملک باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را ثبت کند. از آنجا که میزان اجرت المثل، در هنگام ثبت دادخواست، مشخص نیست، خواسته این دادخواست، مقوم به 21 میلیون ریال میگردد.
مرحله دوم
در مرحله بعد، دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف به دادگاه صالح، یعنی دادگاه حقوقی محل قرارگیری ملک ارسال شده و پس از ثبت در دفتر کل، به یکی از شعب دادگاه ارسال میشود. با وصول دادخواست به شعبه، دفتر دادگاه، اقدام به تعیین وقت کرده و وقت دادرسی به طرفین دعوا ابلاغ میشود.
مرحله سوم
جلسه دادرسی، در وقت تعیین شده، تشکیل گردیده و اظهارات خواهان و خوانده اخذ میگردد. سپس، دادگاه به منظور تعیین میزان اجرت المثل ایام تصرف، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده و پس از وصول نظر کارشناس و عدم اعتراض به آن، اقدام به صدور رای مینماید.
در مطالب بالا مراحل مطالبه اجرت المثل بیان شد؛ در صورتی که در انجام این روند نیاز به همراهی یک وکیل ملکی متبحر دارید، حتماً با ما در ارتباط باشید.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبهی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزشهای حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
نحوه کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف
پس از ثبت و ارجاع دادخواست، دادگاه به منظور تعیین مبلغ اجرت المثل یا همان ارزش منافع، موضوع را به یک کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میدهد. کارشناس تعیین شده، با دریافت مدارک مربوط به ملک و همچنین، بازدید حضوری از آن، مبلغی را به عنوان اجرت المثل ملک در هر سال تصرف مشخص کرده و سپس، مبالغ سالهای مختلف را با هم جمع کرده و در انتها، یک مبلغ نهایی را بهعنوان اجرت المثل ایام تصرف ملک تعیین میکند.
با وصول نظریه کارشناسی به دادگاه، دفتر دادگاه، این امر را به خواهان و خوانده ابلاغ کرده و هریک از آنها امکان داشته تا ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ، برای اعتراض به نظر کارشناسی اقدام نمایند. ◀ با ثبت اعتراض به نظر کارشناسی، موضوع برای بررسی مجدد به هیات سه نفره کارشناسی ارجاع شده و در صورت اعتراض مجدد نیز به هیات کارشناسی پنجنفره ارجاع خواهد شد.
اجرت المثل ایام تصرف ملک مشاع توسط زوج
یکی از سوالاتی که در این رابطه مطرح میگردد، این سوال است که اگر ملکی، مشاع میان زن و شوهر بوده، اما شوهر، آن ملک را تصرف و غصب کند، آیا زوجه میتواند برای مطالبه اجرت المثل اقدام نماید؟
پاسخ به سوال فوق، مثبت است؛ توضیح آنکه در این مورد، فرقی میان حالتی که شرکا غریبه بوده و یا اینکه زن و شوهر بوده، وجود نداشته و مالک، در هر حال میتواند در صورت تصرف غیرقانونی شریک یا شخص ثالث در ملک مشاعی، برای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف اقدام نماید.
البته، نکتهای که باید در رابطه با ملک مشاع بین زوجین، مورد توجه قرار گیرد، آن است که چون بخشی از ملک مشاع، متعلق به شوهر است، نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف بدین صورت است که در این محاسبه، آن قسمت از اجرت المثل که سهم شوهر بوده، از مبلغ نهایی اجرت المثل کسر میگردد.
اجرت المثل ایام تصرف در ملک اجاره ای
مساله اجرت المثل ایام تصرف در ملک اجاره ای در جایی مطرح میگردد که مدت قرارداد اجاره به اتمام رسیده، اما مستاجر همچنان در ملک سکونت داشته و از تخلیه آن خودداری میکند. در این صورت، موجر میتواند برای مدت اضافهای که مستاجر در ملک باقی مانده، دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را تقدیم دادگاه نماید.
مدارک لازم برای دعوای اجرت المثل ایام تصرف
هنگامی که خواهان برای ثبت دادخواست مطالبه اجرتالمثل ایام تصرف اقدام میکند، لازم است تا مدارک خاصی را ضمیمه دادخواست نماید. این مدارک عبارتند از: کارت ملی به عنوان مدرک شناسایی، سند رسمی مالکیت ملک یا یک سند عادی که دلالت بر مالکیت مالک داشته باشد و استشهادیه مبنی بر تصرف خوانده.
هزینه دادرسی دعوای اجرت المثل ایام تصرف
برای اینکه این دادخواست به دادگاه ارجاع شود، علاوه بر ضمیمه کردن مدارک، لازم است تا هزینه دادرسی دعوا نیز پرداخت گردد. هزینه دادرسی دعوای اجرت المثل ایام تصرف، تابع احکام هزینه دادرسی دعاوی مالی بوده و بنابراین، در صورتی که خواسته تا 20 میلیون تومان باشد، 2.5 درصد خواسته و برای بیش از آن، 3.5 درصد خواسته است.
نمونه رای وحدت رویه اجرت المثل ایام تصرف
در این بخش، قصد داریم تا یک نمونه رای وحدت رویه اجرت المثل ایام تصرف را ارئه کرده که علاقهمندان میتوانند با دانلود فایل پیدیاف زیر، برای مطالعه این رای اقدام نمایند. البته لازم به ذکر است که تا کنون رای وحدت رویهای در ارتباط با اجرت المثل ایام تصرف صادر نشده و لذا، ما نیز در ادامه یک نمونه رای دادگاه تجدیدنظر را ارائه کردهایم.
نمونه دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
برای اینکه مالک اجرت الثمل ملک خود را دریافت کند، لازم است تا برای طرح دعوا و ثبت دادخواست اقدام نماید. لذا، در این قسمت، یک نمونه دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را ارائه کرده که به شرح زیر است:
ریاست محترم دادگاه حقوقی شهرستان…
با سلام. احتراما به استحضار میرساند که اینجانب بهعنوان خواهان، مالک یک باب منزل مسکونی بهشماره پلاک … فرعی از … اصلی بوده که در طول مدت حضور من در خارج از کشور، از سوی خوانده دعوا، مورد تصرف غیرقانونی قرار گرفته است. از آنجا که این تصرف به مدت دو سال به طول انجامیده، با تقدیم دادخواست، صدور حکم مبنی بر پرداخت اجرتالمثل ایام تصرف خوانده مورد استدعا است.
جمع بندی
منظور از اجرت المثل ایام تصرف، قیمت یا ارزش منافع ملک است. نحوه محاسبه و مراحل مطالبه آن، بدین صورت است که خواهان، باید برای ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کرده و پس از طرح دعوا توسط وی، تعیین ارزش منافع ملک، توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام میگیرد.
سوالات متداول
اجرت المثل ایام تصرف از چه زمانی شروع میشود؟
اجرت المثل ایام تصرف از لحظه استیلا غاصب بر ملک و تصرف وی، آغاز میگردد.
آیا اجرت المثل ایام تصرف به نرخ روز محاسبه میشود؟
نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف، بدین صورت است که اجرت المثل هر سال با توجه به نرخ اجاره همان سال محاسبه میگردد.
آیا امکان محاسبه آنلاین اجرت المثل ایام تصرف وجود دارد؟
خیر، اجرت المثل ایام تصرف توسط کارشناس رسمی دادگستری محاسبه میگردد.
نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف منزل مسکونی به چه صورت است؟
نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف منزل مسکونی بدین صورت است که کارشناس رسمی دادگستری برای محاسبه مبلغ آن اقدام میکند.
فرمول محاسبه اجرت المثل ایام تصرف چیست؟
فرمول خاصی برای محاسبه اجرت المثل ایام تصرف وجود ندارد و مبلغ آن، توسط کارشناس تعیین میگردد.
آیا مطالبه اجرتالمثل ایام تصرف با سند عادی امکانپذیر است؟
بله، مطالبه اجرتالمثل ایام تصرف با سند عادی نیز امکانپذیر است.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
بسیار مفید و قابل فهم برای همه تشکر
سلام
دوست عزیز
سپاس از همراهی شما.