بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند
بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، یک مسئله حقوقی است که غالبا در هنگام طلاق و جدایی زوجین مطرح می‌گردد. از آنجا که صحت این مساله، میان حقوق‌دانان و در رویه قضایی، مورد اختلاف بوده و از این نظر، دارای اهمیت زیادی است، در مقاله حاضر، امکان اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه، شرایط، نحوه و آثار بخشیدن مهریه در قبال حضانت فرزند را بررسی خواهیم کرد.
بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند
یکی از مسائلی که در رابطه با دعاوی خانواده مطرح می‌گردد، بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند است؛ با این توضیح که در هنگام طلاق، در صورتی‌که زوجین، دارای فرزند یا فرزندان مشترک بوده و مادر، مایل باشد تا حضانت فرزند یا فرزندان مشترک را برعهده گیرد، می‌تواند با شوهر توافق کند که برای بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند اقدام کنند.
در این صورت این سوال مطرح می‌گردد که حکم گرفتن حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه چیست؟ به عبارت دیگر، آیا از نظر نظام حقوقی کشور ما، بخشیدن مهریه در ازای حضانت فرزند امکان‌پذیر و معتبر است؟ پیش از پاسخگویی به این سوالات، لازم است تا ابتدا به بررسی مفهوم حضانت بپردازیم.
منظور از حضانت، آن است که پدر و مادر، از فرزند خود نگهداری کنند. این نگهداری، هم شامل نگهداری از جسم کودک شده و هم شامل تربیت وی می‌گردد. ماده 1169 قانون مدنی، در رابطه با حضانت، چنین مقرر داشته است:« برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.»
حال که با مفهوم حضانت فرزند آشنا شدیم، در بخش‌های بعد، به این سوالات پاسخ خواهیم داد که آیا بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند امکان‌پذیر است؟ و حکم حقوقی توافق زوجین برای اعطای حضانت فرزند با بخشیدن مهریه چیست؟
برای دریافت مشاوره حقوقی نحوه گرفتن حضانت فرزند در ازای بخشیدن مهریه از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
0
افزودن به تقویم iCALآیا بخشیدن مهریه در قبال حضانت فرزند دائمی است؟
آیا بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند به صورت دائم امکان‌پذیر است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، میان حقوق‌دانان، اختلاف نظر بوده و رویه قضایی دادگاه‌های کشور ما نیز نظر یکسانی در مورد مساله اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه ندارد.
مطابق نظر موافق که معتقد است گرفتن بچه به جای مهریه امکان‌پذیر است، اولاً ماده 1171 قانون مدنی، برای تفویض حضانت طفل به والد دیگر، محدودیت سنی را در نظر نگرفته است. مطابق این ماده: « در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل، با آن کس که زنده است، خواهد بود، هرچند، متوفی، پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.» بنابراین، اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه، در هر سنی و حتی به صورت دائم به مادر، منع قانونی ندارد.
ثانیاً؛ برخلاف ولایت که اختصاص به پدر و جد پدری داشته و حق اختصاصی آنها است، حضانت، قابل تفویض به والد دیگری است. بنابراین، بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند با مشکل حقوقی مواجه نیست. ثالثاً؛ تبصره ماده 1169 قانون مدنی، حضانت مادر بعد از هفت سالگی کودک را نیز به شرط رعایت مصلحت او مجاز دانسته است. مطابق این تبصره: « بعد از هفت سالگی، در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک، به تشخیص دادگاه است.» لذا، گرفتن حضانت فرزند با بخشش مهریه، مجاز است.
البته، مطابق این نظر، در رابطه با بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند، لازم است تا به این نکته توجه شود که اگر منظور از گرفتن حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه به صورت دائم، این باشد که حتی در صورت از دست دادن صلاحیت مادر برای حضانت، بازهم حضانت با وی باشد، در اینجا نمی‌توان از این حق دفاع کرد. علت آن است که در مساله حضانت، آنچه اولویت دارد، مصلحت فرزند است.
در مقابل نظر موافقان که مساله بخشیدن مهریه در قبال حضانت فرزند را مجاز می‌دانند، مخالفان به دلایلی که در ادامه خواهد آمد، این رویه را ممنوع می‌دانند. اولاً؛ حضانت در مورد پدر، آمیخته با حق ولایت است و اصل حق ولایت، قابل اسقاط و واگذاری به مادر نیست. لذا، دادن حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه امکان‌پذیر نیست. ثانیاً؛ قانون‌گذار، حضانت مادر را تا سن هفت سالگی فرزند و به صورت موقت، مورد پیش‌بینی قرار داده است. لذا، بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند که به صورت دائم باشد، مجاز نیست.
با توجه به وجود این قوانین و مسائل حقوقی و شرایطی که برای بخشیدن مهریه و گرفتن حضانت فرزند وجود دارد، بهتر است در صورتی که می‌خواهید چنین توافقی با همسر خود داشته باشید، حتماً با یک وکیل مهریه متخصص مشاوره کنید.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
توافق زوجین مبنی بر بخشیدن مهریه و گرفتن حضانت فرزند
آیا توافق زوجین مبنی بر بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند، قانونی و مشروع است؟ در این رابطه، نظریات مختلفی ارائه شده است. با این وجود، رویه قضایی، در طلاق توافقی، به توافق زوجین در مورد بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، احترام گذاشته و لذا، تصمیم‌هایی را که زوجین در رابطه با مهریه و حضانت فرزند اتخاذ می‌کنند را معتبر می‌داند.
از سوی دیگر، با نگاهی به قوانین و مقررات کشور ما نیز به نظر میرسد که توافق زوجین در رابطه با گرفتن بچه به جای مهریه صحیح و قانونی باشد. دلیل صحت توافق زن و شوهر مبنی بر اعطای حضانت فرزند با بخشش مهریه، آن است که هر چند به موجب ماده 1168 قانون مدنی: « نگاهداری اطفال، هم حق و هم تکلیف ابوین است.» اما، در هنگام بخشیدن مهریه در مقابل گرفتن حق نگهداری فرزندان، در واقع، شوهر، حق حضانت خود را اسقاط نکرده و آن را به زوجه تفویض نمی‌کند؛ بلکه، به زوجه، یک وکالت غیر قابل عزل برای حضانت فرزند یا فرزندان مشترک اعطا می‌کند.
البته، قاعده فوق، باید با این استثنا تعدیل شود که در جایی که به دلیل تغییر شرایط، حضانت مادر دچار تزلزل شده و این حضانت به مصلحت طفل نباشد، باید توافق زوجین در رابطه با اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه را بی‌اثر دانست و جهت رعایت مصلحت طفل، حضانت وی را به پدر واگذار کرد.
شرایط بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند
در این بخش، قصد داریم تا به بررسی شرایط گرفتن حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه بپردازیم. شرایط بخشش مهریه در ازای گرفتن حضانت بچه، عبارتند از:
زوجین باید با یکدیگر توافق کنند. بنابراین، در فرضی که زوجین، در رابطه با یکی از مسائل بخشش مهریه یا حضانت فرزند مشترک اختلاف دارند، اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه امکان‌پذیر نیست.
به منظور صحت بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، لازم است که زوجین، یک سند عادی یا رسمی تنظیم کرده و توافقات خود را در رابطه با بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند در آن سند درج کنند.
همچنین، شرط دیگر گرفتن حضانت فرزند با بخشش مهریه، آن است که زوجین به استثنائات توجه داشته و بدانند که در صورت وقوع برخی مسائل، حضانت از مادر سلب شده و به پدر واگذار می‌گردد.
شرایطی که حضانت فرزند از مادر به پدر منتقل می‌شود:
| «اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با او است، مبتلا به جنون شود یا با دیگری شوهر کند، حق حضانت با پدر خواهد بود.» (ماده 1170 قانون مدنی) | « اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار. » |
| اشتهار به فساد اخلاق و فحشا. | ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی. |
| سوء‌استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق. | تکرار ضرب‌وجرح، خارج از حد متعارف.» (ماده 1173 قانون مدنی) و به‌طور کلی، هر وضعیتی که سلامت جسمانی و یا تربیت اخلاقی فرزند را در معرض خطر قرار دهد. |
نحوه بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند
مساله دیگری که در رابطه با بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، باید مورد توجه قرار گیرد، بحث مراحل و نحوه بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند است. از آنجا که اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه، در مورد فرزند دختر و پسر، اندکی با یکدیگر تفاوت داشته، در این بخش، ضمن دو قسمت جداگانه، به بررسی نحوه گرفتن بچه به جای مهریه خواهیم پرداخت.
نحوه بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند دختر
به منظور بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، در صورتی که فرزند مشترک دختر باشد، زوجین می‌توانند از دو طریق اقدام نمایند. اول اینکه، زن و شوهر می‌توانند در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر شده و شوهر، اقدام به اعطای وکالت در طلاق به زوجه کند که ضمن این وکالتنامه، هم اسقاط حق مهریه زوجه و هم واگذاری حضانت فرزند به زن شرط شود.
در مرحله بعد، زن می‌تواند با در دست داشتن این وکالتنامه، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی با داشتن وکالت در طلاق را ثبت کند. در جلسه دادرسی، وکالتنامه زوجه، مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس شرط مربوط به بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند، در مورد مهریه و حضانت فرزند تصمیم‌گیری می‌شود.
روش دیگری که با استفاده از آن، زوجین می‌توانند برای اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه اقدام نمایند، استفاده از یک سند عادی است؛ با این توضیح که زوجین باید توافق خود مبنی بر گرفتن حضانت فرزند دختر در ازای بخشیدن مهریه را ضمن یک سند عادی درج کرده و آن را امضا کنند.
در مرحله بعد، زن و شوهر باید با در دست داشتن مدارک لازم، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی را ثبت کنند. در جلسه دادرسی، دادگاه، بر اساس توافق صورت گرفته میان زوجین، در مورد بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند، تصمیم خواهد گرفت. لازم به ذکر است از آنجا که فرزند دختر تا نه سالگی تحت حضانت بوده و قانونا نیز تا هفت سالگی تحت حضانت مادر است، در ضمن توافقنامه بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، کافی است تا به حق حضانت مادر تا پایان نه سالگی دختر تصریح شود.
نحوه بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند پسر
نحوه بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند پسر، مانند فرزند دختر است. بنابراین، اگر زن و شوهری قصد داشته باشند تا برای بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند پسر اقدام نمایند، می‌توانند این امر را با تنظیم یک سند رسمی یا عادی انجام دهند. تنها نکته‌ای که در رابطه با بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند پسر، لازم است تا مورد رعایت قرار گیرد، این مساله بوده که از آنجا که حضانت فرزند پسر، تا پانزده سالگی برقرار است، در تنظیم سند اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه، لازم است تا حضانت فرزند پسر، تا پانزده سالگی به مادر واگذار گردد.
دوره مشاوره مهریه پیش و پس از ازدواج
آگاهی، تضمین شروع یک زندگی روشن
دوره مشاوره مهریه پیش از ازدواج به زوجین کمک می‌کند تا با آگاهی کامل و دیدگاهی واقع‌بینانه در مورد حق زن در زندگی مشترک یعنی مهریه، تصمیم‌گیری کنند.
برای خرید و آشنایی با دوره مهریه بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
آثار و عواقب گرفتن حضانت فرزند با بخشش مهریه
در صورت تنظیم و امضای توافقنامه بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، این توافق، آثار و عواقبی را برای طرفین به همراه خواهد داشت. از آنجا که هر یک از آثار و عواقب، نتایج حقوقی را به دنبال داشته، در این بخش، به بررسی آثار و عواقب بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند خواهیم پرداخت.
| اولین اثر در میان آثار گرفتن حضانت فرزند با بخشش مهریه، آن است که اگر مشکلی در رابطه با صلاحیت مادر برای حضانت فرزند، مانند جنون وی یا انحطاط اخلاقی او بروز نکند، پدر، حق حضانت خود را از دست خواهد داد. | از دست رفتن حق مهریه زن، اثر دیگری از آثار بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند است؛ با این توضیح که به دنبال اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه، زوجه علی‌الاصول، دیگر نمی‌تواند برای مطالبه مهریه خود اقدام نماید. |
مطالبه مهریه پس از بخشیدن آن در قبال حضانت فرزند
آیا پس از توافق در رابطه با بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، زوجه می‌تواند مجددا برای گرفتن مهریه خود اقدام نماید؟ پاسخ به این سوال، به این عامل بستگی داشته که قالب حقوقی بخشیدن مهریه چیست. با این توضیح که: در ابرا و اقرار، پس از گرفتن بچه به جای مهریه، مطالبه مهریه امکان‌پذیر نیست.
در صلح، تنها در صورتی پس از اعطای حضانت فرزند در ازای بخشش مهریه، می‌توان برای مطالبه مهریه اقدام نمود که عقد صلح فسخ گردد. فسخ صلح نیز در صورتی امکان‌پذیر است که حق فسخ در ضمن عقد صلح شرط شده باشد.
در مورد هبه مهریه، بعد از بخشش مهریه در ازای حضانت فرزند، چنانچه، هبه معوض باشد و عوض به زن داده نشده باشد، زوجه، حق مطالبه مهریه را خواهد داشت. اما، در هبه رایگان، نمی‌توان برای مطالبه مجدد مهریه اقدام نمود. در بذل مهریه، زوجه می‌تواند در دوران عده، برای رجوع از بذل و مطالبه مجدد مهریه اقدام نماید.
جمع‌بندی
بخشش مهریه در ازای گرفتن حضانت بچه، توافقی است که از نظر حقوقی صحیح است. البته، در صورتی که پس از توافق برای بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند، زوجه، شرایط لازم برای حضانت را از دست دهد، حق حضانت وی ساقط شده و به پدر واگذار می‌گردد.
دیدگاهتان را بنویسید