منظور از ضمانت پرداخت مهریه و ضامن مهریه

ضامن مهریه

ضامن مهریه به شخص ثالثی گفته می‌شود که با رضایت کامل و بر اساس یک قرارداد رسمی، متعهد به پرداخت مهریه در صورت عدم ایفای تعهد توسط زوج می‌گردد. این تعهد که یک مسئولیت حقوقی الزام‌آور است، به زن این حق را می‌دهد که طلب خود را مستقیماً از او نیز مطالبه کند؛ در واقع ضمانت پرداخت مهریه امنیت مالی زن را افزایش می‌دهد.

برای دریافت مشاوره حقوقی مهریه از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.

آثار ضمانت پرداخت مهریه

یکی از اصلی‌ترین آثار این اقدام، ایجاد یک مسئولیت موازی برای پرداخت دین است که به آن مسئولیت تضامنی نیز می‌گویند. این بدان معناست که زوجه می‌تواند برای مطالبه حق خود به صورت همزمان به زوج و ضامن مهریه مراجعه کند. این ویژگی، مهم‌ترین مزیت ضمانت پرداخت مهریه برای زوجه محسوب می‌شود. از سوی دیگر، پس از آنکه ضامن مهریه اقدام به پرداخت مهریه کرد، این حق را خواهد داشت که برای بازپس گیری مبلغ پرداختی به زوج مراجعه نماید. این حق رجوع، به ضامن کمک می‌کند تا ضرر مالی ناشی از ضمانت پرداخت مهریه را جبران کند.

شرایط ضامن مهریه در عقدنامه

مدارک لازم جهت سند ضمانت پرداخت مهریه

برای آنکه تعهد یک ضامن مهریه وجهه قانونی پیدا کند، ارائه مدارک شناسایی معتبر الزامی است. این مدارک شامل اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوج، زوجه و شخص ضامن است. ارائه سند ازدواج نیز برای استناد به اصل تعهد ضروری است تا فرآیند ضمانت پرداخت مهریه به درستی ثبت شود.

مهم‌ترین بخش مدارک، اسناد مربوط به اثبات توانایی مالی ضامن مهریه است. این مدارک می‌تواند شامل فیش حقوقی، گواهی اشتغال به کار یا سند مالکیت باشد تا پشتوانه مالی لازم برای ضمانت پرداخت مهریه را نشان دهد.

سند ضمانت پرداخت مهریه

سند ضمانت پرداخت مهریه یک قرارداد رسمی است که به موجب آن، شخص ثالث متعهد به پرداخت دین مهریه زوج می‌شود. این سند می‌تواند به صورت شرط ضمن عقد در خود عقدنامه ذکر شود یا به شکل یک سند رسمی جداگانه در دفاتر اسناد رسمی تنظیم گردد. هر دو روش اعتبار قانونی داشته و نقش ضامن مهریه را تثبیت می‌کنند. محتوای این سند باید بسیار دقیق باشد و مشخصات کامل طرفین، میزان مهریه و شرایط تعهد در آن قید گردد.

وجود یک سند معتبر، پشتوانه اجرایی لازم برای ضمانت پرداخت مهریه را فراهم کرده و به زن امکان مطالبه قانونی حق خود از ضامن مهریه را می‌دهد.

تنظیم سند ضمانت پرداخت مهریه

فرآیند تنظیم این سند با توافق کامل طرفین و حضور آن‌ها در دفتر اسناد رسمی به همراه مدارک لازم آغاز می‌شود. سردفتر پس از احراز هویت، پیش‌نویس سند را تهیه کرده و مفاد آن را به طور کامل برای طرفین تشریح می‌کند. این مرحله برای اطمینان از آگاهی کامل ضامن مهریه از مسئولیتی که بر عهده می‌گیرد، بسیار حیاتی است.پس از تأیید نهایی، سند بر روی اوراق رسمی چاپ شده و با امضای زوج، زوجه و ضامن مهریه و ثبت توسط سردفتر، فرآیند به پایان می‌رسد. از این لحظه به بعد، ضمانت پرداخت مهریه یک تعهد قانونی و لازم‌الاجرا محسوب می‌شود.

هزینه تنظیم سند ضمانت پرداخت مهریه

تنظیم سند برای ضمانت پرداخت مهریه در دفاتر اسناد رسمی، مستلزم پرداخت هزینه‌هایی مطابق با تعرفه‌های قانونی سال ۱۴۰۴ است. این هزینه‌ها شامل حق‌التحریر دفترخانه، مالیات بر ارزش افزوده و سایر هزینه‌های جزئی می‌شود. میزان دقیق حق‌التحریر ثابت نیست و معمولاً بر اساس مبلغ مهریه‌ای که مورد ضمانت قرار می‌گیرد، به صورت درصدی محاسبه می‌شود (هرچه مبلغ مهریه بیشتر، هزینه تنظیم سند نیز بالاتر خواهد بود).

مسئولیت پرداخت این هزینه‌ها به توافق طرفین بستگی دارد، اما معمولاً زوج این هزینه را متقبل می‌شود تا فرآیند ضمانت پرداخت مهریه به صورت کامل انجام پذیرد.

ضمانت اجرای عدم پرداخت اقساط مهریه

در شرایطی که مهریه به صورت اقساطی تعیین شده باشد، وجود یک ضامن مهریه معتبر، قوی‌ترین ضمانت اجرا برای زن خواهد بود. در این حالت، زن می‌تواند با استناد به سند ضمانت، به صورت قانونی علیه ضامن اقدام کرده و اقساط معوقه را از او مطالبه نماید؛ چرا که ضمانت پرداخت مهریه دقیقاً برای چنین شرایطی پیش‌بینی شده است.

زوجه می‌تواند با ارائه دادخواست به مراجع قضایی، الزام ضامن مهریه به پرداخت اقساط را درخواست کند. البته ضامن پس از پرداخت، این حق را خواهد داشت که برای بازپس‌گیری مبالغ پرداختی به زوج مراجعه نماید، اما مسئولیت اولیه او در قبال ضمانت پرداخت مهریه همچنان پابرجاست.

ضمانت مهریه توسط ثالث

ضمانت پرداخت مهریه توسط پدر زوج

یکی از متداول‌ترین اشکال ضمانت، تعهد پدر زوج به عنوان ضامن مهریه است که معمولاً برای اعتمادسازی صورت می‌گیرد. این تعهد صرفاً یک قول خانوادگی نیست و در صورت ثبت رسمی، آثار حقوقی کامل ضمانت پرداخت مهریه را به همراه خواهد داشت.از منظر قانون، پدر زوج نیز یک شخص ثالث محسوب می‌شود و مسئولیت او هیچ تفاوتی با سایر ضامنین ندارد. زمانی که پدر زوج به عنوان ضامن مهریه سند را امضا می‌کند، مستقیماً در کنار پسرش مسئول پرداخت مهریه قرار می‌گیرد و هدف ضمانت پرداخت مهریه محقق می‌شود.

مسئولیت ضامن مهریه بعد از فوت

فوت هر یک از طرفین، تأثیری بر اصل دین مهریه و تعهدات ناشی از آن ندارد. اگر زوج فوت کند و اموالش برای پرداخت مهریه کافی نباشد، مسئولیت ضامن مهریه همچنان باقی است و زوجه می‌تواند به او مراجعه کند. این موضوع، فلسفه وجودی ضمانت پرداخت مهریه را نشان می‌دهد. در صورت فوت خود ضامن مهریه، تعهد او از بین نمی‌رود، بلکه این دین به ماترک او منتقل می‌شود. این بدان معناست که زوجه می‌تواند مهریه خود را توسط وکیل مهریه از اموال به جا مانده از ضامن متوفی مطالبه کند و این اصل، پایداری ضمانت پرداخت مهریه را تضمین می‌کند.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه از ضامن

برای شروع فرآیند قانونی مطالبه مهریه از ضامن مهریه، زوجه (یا وکیل طلاق او) باید دادخواستی به شکل زیر تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نماید. این نمونه یک الگوی استاندارد است:

خواهان:	[نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق زوجه، شماره تماس]
خوانده ردیف ۱ (زوج):	[نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق زوج، شماره تماس]
خوانده ردیف ۲ (ضامن):	[نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق ضامن مهریه، شماره تماس]

تعیین خواسته و بهای آن:

• مطالبه مهریه به میزان … [تعداد سکه یا مبلغ ریالی] از خواندگان بالمناصفه/بالاستقلال (بسته به نوع ضمانت)
• الزام خواندگان به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل در صورت وجود)

دلایل و منضمات:

• کپی مصدق کارت ملی خواهان
• کپی مصدق سند ازدواج (عقدنامه) شماره … مورخ …
• کپی مصدق سند رسمی ضمانت پرداخت مهریه / یا اشاره به شروط ضمن عقد (در صورت وجود)
• (در صورت وجود) گواهی عدم پرداخت مهریه یا اظهارنامه ارسال شده به زوج و ضامن

شرح دادخواست

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

به استحضار عالی می‌رساند، اینجانب … [نام خواهان] در تاریخ … به موجب عقدنامه پیوست با خوانده ردیف اول آقای … پیوند زناشویی بسته‌ام و مهریه اینجانب به میزان … [تعداد سکه یا مبلغ] تعیین گردیده است. مطابق با [سند رسمی ضمانت پرداخت مهریه پیوست / شرط شماره … مندرج در عقدنامه]، خوانده ردیف دوم آقای … [نام ضامن مهریه] پرداخت مهریه مذکور را ضمانت نموده‌اند.

نظر به اینکه مهریه از دیون حال بوده و اینجانب آن را از خوانده ردیف اول مطالبه نموده‌ام اما ایشان از تأدیه آن استنکاف ورزیده‌اند، و با عنایت به تعهد خوانده ردیف دوم به عنوان ضامن مهریه، مستنداً به مواد ۱۰۸۲ قانون مدنی و مواد مربوط به عقد ضمان، تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر محکومیت خواندگان به پرداخت مهریه به میزان خواسته به انضمام کلیه خسارات قانونی مورد استدعاست.

[نام و نام خانوادگی خواهان] [امضا و تاریخ]

توقیف اموال ضامن مهریه

فیش حقوقی ضامن مهریه

فیش حقوقی یکی از مدارک متداولی است که برای اثبات توانایی مالی ضامن مهریه درخواست می‌شود. این سند به خانواده زوجه اطمینان می‌دهد که شخص ضامن، یک منبع درآمدی مشخص و ثابت برای عمل به تعهدات خود در زمینه ضمانت پرداخت مهریه دارد. اهمیت این مدرک زمانی بیشتر می‌شود که کار به مراحل اجرایی برسد.

اگر ضامن مهریه کارمند باشد، زوجه می‌تواند از دادگاه بخواهد که بخشی از حقوق ماهانه او را مستقیماً توقیف کند. این روش یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای اجرای ضمانت پرداخت مهریه است.

بازداشت ضامن مهریه

امکان بازداشت یا زندانی شدن ضامن مهریه وجود دارد، اما تحت شرایطی خاص. اگر ضامن با وجود داشتن توانایی مالی از اجرای حکم دادگاه خودداری کند، زوجه می‌تواند بازداشت او را تا زمان پرداخت کامل مهریه از دادگاه درخواست نماید. این ابزار، آخرین مرحله برای اجرای ضمانت پرداخت مهریه است. (نکته مهم این است که بازداشت تنها برای ضامنی است که توانایی پرداخت دارد اما از آن امتناع می‌کند.)

اگر ضامن مهریه بتواند عدم توانایی مالی خود را ثابت کند، حکم بازداشت برای او صادر نخواهد شد و ممکن است بدهی ناشی از ضمانت پرداخت مهریه برای او به صورت قسط‌ بندی مهریه صورت گیرد.

حکم جلب ضمانت اجرای عدم پرداخت مهریه توسط دادگاه

صدور حکم جلب، شدیدترین ضمانت اجرایی است که دادگاه می‌تواند علیه یک ضامن مهریه به کار گیرد. این حکم زمانی صادر می‌شود که ضامن با وجود توانایی مالی و پس از صدور حکم قطعی، همچنان از ایفای تعهد خود در قبال ضمانت پرداخت مهریه امتناع ورزد.هدف از این حکم، مجازات شخص نیست، بلکه وادار کردن او به پرداخت دینی است که با امضای سند ضمانت پرداخت مهریه بر عهده گرفته است. بنابراین، به محض پرداخت بدهی، حکم جلب ضامن مهریه متوقف خواهد شد.

حق حبس زوجه در فرض ضمانت شخص ثالث از مهریه

حق حبس به زوجه اجازه می‌دهد تا زمانی که مهریه خود را دریافت نکرده، از تمکین خودداری کند. سوال اینجاست که آیا با وجود ضامن مهریه، این حق همچنان برای زن باقی می‌ماند؟ پاسخ مثبت است. وجود شخص ثالث به عنوان ضامن مهریه، حق حبس زوجه را از بین نمی‌برد، زیرا تعهد ضامن در طول تعهد زوج قرار دارد. در واقع، ضمانت پرداخت مهریه یک امتیاز اضافی برای زن محسوب می‌شود و حقوق اصلی او را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد.

سوالات متداول ضمانت پرداخت مهریه

کلام آخر

ضامن مهریه به عنوان یک نهاد حقوقی کارآمد، نقشی حیاتی در تضمین حقوق مالی زنان ایفا می‌کند. آگاهی کامل از قوانین و مسئولیت‌های ناشی از ضمانت پرداخت مهریه، هم برای ضامن و هم برای زوجین، امری ضروری است تا این فرآیند به درستی و با شفافیت کامل انجام شود.