طلاق (توضیح ساده انواع و اقسام طلاق)
طلاق به عنوان یکی از راه‌های پایان دادن به نکاح، یکی از موضوعات مهم در حقوق خانواده است. از آنجا که شرایط و احکام طلاق در انواع طلاق، متفاوت است در این مقاله، انواع طلاق، قانون جدید طلاق، ارکان، شرایط و نحوه اقامه دعوای طلاق را بررسی خواهیم کرد.
طلاق چیست ؟
طلاق یکی از راه‌های پایان دادن به عقد ازدواج بوده که با جاری شدن صیغه طلاق از سوی شوهر، انجام می‌گیرد. البته، طلاق اختصاص به نکاح دائم داشته و در نکاح موقت یا صیغه عقد موقت کاربردی ندارد. از نظر حقوقی طلاق، ایقاع محسوب می‌گردد. به این معنا که با یک اراده یعنی اراده زوج انجام گرفته و اراده زن در وقوع آن تاثیری ندارد. پس از پاسخگویی به این سوال که طلاق چیست، در بخش بعد، انواع طلاق را توضیح خواهیم داد.
برای دریافت مشاوره حق طلاق از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
0
افزودن به تقویم iCALانواع طلاق
طلاق به‌عنوان یکی از اعمال حقوقی و یکی از اقسام ایقاع، دارای اقسام و انواع مختلفی است. از آنجا که شرایط و احکام هر یک از انواع طلاق، متفاوت از یکدیگر است در این بخش، انواع طلاق را بررسی کرده و احکام هر یک را توضیح خواهیم داد.
طلاق رجعی
طلاق رجعی، یکی از انواع طلاق است که در آن شوهر می‌تواند در مدت عده طلاق، به همسر خود رجوع کرده و با این عمل خود طلاق را باطل کرده و در نتیجه رابطه زوجیت را میان زوجین مجددا برقرار کند. رجوع شوهر در دوران عده در دو نوع طلاق امکان‌پذیر است: طلاق به درخواست مرد و طلاق خلع و مبارات، پس از رجوع زوجه از عوض و بذل مهریه.
در طلاق رجعی، به‌عنوان یکی از انواع طلاق، شوهر می‌تواند با هر لفظ یا عملی که دلالت بر رجوع و بازگشت به ازدواج باشد، برای رجوع اقدام نماید. بنابراین، رجوع در طلاق رجعی، مستلزم انجام عمل خاص نیست. با این وجود، قانون‌گذار به‌دلیل آثار حقوقی و اجتماعی رجوع در این نوع از طلاق، ثبت آن در دفاتر ازدواج و طلاق را الزامی کرده است.
طلاق بائن
یکی دیگر از انواع طلاق، طلاق بائن است. در طلاق بائن، شوهر در مدت عده حق رجوع به زوجه را نداشته و در نتیجه، برای برقراری مجدد رابطه زوجیت لازم است تا عقد نکاح جدید میان زن وشوهر منعقد گردد. براساس قانون مدنی، انواع طلاق بائن عبارتند از: طلاق غیرمدخوله (طلاق قبل از رابطه جنسی)؛ طلاق زن یائسه؛ سه‌طلاقه شدن زوجه و طلاق خلع و مبارات(تا زمانی که زوجه برای رجوع از عوض اقدام نکرده).
طلاق از طرف مرد
از جمله انواع طلاق، طلاق از طرف مرد است. در این نوع از جدایی، طلاق به درخواست شوهر انجام گرفته و با دشواری خاصی نیز برای زوج همراه نیست. علت این مسئله آن است که طلاق، از اختیارات شوهر بوده و وی هر وقت بخواهد بدون نیاز به ارائه دلیل می‌تواند زن خود را طلاق دهد.
البته تفاوت طلاق از طرف مرد با دیگر انواع طلاق، آن است که در آن دادگاه، تکلیف حقوق مالی زوجه مانند مطالبه مهریه و نفقه را مشخص کرده و ثبت طلاق، منوط به پرداخت این حقوق یا دریافت حکم اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج است.
طلاق از طرف زن
طلاق از طرف زن، به عنوان یکی از انواع طلاق، به درخواست زوجه انجام می‌گیرد. در این نوع از طلاق، زوجه باید عسر و حرج خود را اثبات کند، یعنی باید اثبات کند که ادامه زندگی با زوج برای وی مشقت‌آور بوده و تحمل آن مشکل است. مواردی مانند طلاق به دلیل ناتوانی جنسی مرد، ترک زندگی مشترک توسط شوهر، اعتیاد زوج، محکومیت قطعی وی به حبس پنج سال یا بیشتر و ابتلای شوهر به بیماری‌های صعب‌العلاج، از جمله موارد عسر و حرج محسوب می‌شوند. حتی در چنین مواردی ، زن می‌تواند برای طلاق غیابی نیز اقدام کند.
طلاق توافقی
یکی دیگر از انواع طلاق، طلاق توافقی است. در این نوع طلاق، همانطور که از عنوان آن برمی‌آید، طلاق با توافق زوجین انجام می‌گیرد. توافق در این نوع از طلاق به دو صورت، قابل انجام است و با توجه به این عامل، انواع طلاق توافقی، شامل دو مورد است که در ادامه، به توضیح آن می‌پردازیم.
- در طلاق توافقی نوع اول زوجه ابتدا یک سند رسمی وکالت در طلاق را از شوهر دریافت کرده و سپس به استناد این وکالت‌نامه برای طلاق به دادگاه مراجعه می‌کند.
- اما، در نوع دیگری از طلاق توافقی که در آن، زوجه وکالت در طلاق را به‌همراه نداشته، زن و شوهر باید همراه با یکدیگر برای ثبت دادخواست تا پایان مراحل طلاق، یعنی ثبت آن در دفتر طلاق اقدام نمایند.
طلاق خلع و مبارات
از جمله انواع طلاق، طلاق خلع و مبارات است که البته متفاوت از یکدیگر هستند. در طلاق خلع، زوجه از زوج کراهت یک‌طرفه داشته، مالی را به شوهر بخشیده و به این ترتیب وی را راضی به جدایی می‌کند. این مال که عوض نامیده شده، می‌تواند کمتر از مهریه، برابر آن و بیش از آن باشد.
در طلاق مبارات، کراهت دوطرفه است. به این ترتیب که هم زن از شوهر کراهت داشته و هم شوهر از زن کراهت دارد. در این نوع از طلاق نیز زوجه مالی را به شوهر می‌دهد تا او راضی به جدایی شود. اما این عوض نمی‌تواند بیشتر از مهریه تعیین شده در نکاح باشد.
اطلاعات کامل درباره عده طلاق را در مقاله مربوطه مطالعه کنید.
قانون طلاق جدید
منظور از قانون طلاق جدید، قوانینی است که بعد از قانون مدنی به تصویب رسیده است. به‌موجب قانون جدید طلاق، در طلاق توافقی، شرط داوری وجود نداشته و به‌جای داوری، زوجین باید به مراکز مشاوره طلاق مراجعه کرده تا پیش از اقدام به جدایی مشاوره‌های لازم را در جهت سازش و کنار گذاشتن اختلافات دریافت نمایند.
ثبت دادخواست طلاق توافقی، منوط به دریافت گواهی عدم انصراف از مراکز مشاوره بوده و مدت جلسات این مراکز، حدود 45 روز کاری است.
ارکان طلاق
علاوه بر انواع طلاق، یکی دیگر از موضوعاتی که باید در رابطه با این عمل حقوقی مورد بررسی قرار گیرد، ارکان طلاق است. تمام انواع طلاق در نظام حقوقی کشور ما، دارای چهار رکن هستند: طلاق‌دهنده که شوهر است. طلاق‌گیرنده یا مطلقه که زوجه است. صیغه طلاق و اشهاد یا شاهد گرفتن برای طلاق.
شرایط طلاق
برای اینکه طلاق به‌عنوان یک عمل حقوقی، دارای آثار مقرر در قانون باشد، لازم است تا تمام شرایط شرعی و قانونی آن رعایت گردد. این شرایط در تمام انواع طلاق، لازم‌الرعایه است و برای هر یک از ارکان طلاق نیز متفاوت است. لذا در ادامه، شرایط انواع طلاق را در هر یک از ارکان آن بررسی خواهیم کرد.
شرایط زوج
برای صحت طلاق، در مورد طلاق‌دهنده، یعنی شوهر لازم است تا چهار شرط موجود باشد: اول اینکه زوج، بالغ باشد، یعنی به سن نه سال تمام رسیده باشد؛ دوم آنکه عاقل بوده، یعنی مجنون نباشد؛ سوم آنکه دارای قصد باشد؛ پس اگر فاقد قصد بوده، مثلا صیغه طلاق را به اشتباه یا شوخی بر زبان آورده، طلاق صحیح نیست؛ چهارم آنکه دارای اختیار بوده، یعنی اجبار یا اکراه نشده باشد.
شرایط زوجه
همانند آنچه در مورد زوج گفته شد، برای اینکه طلاق، در تمام انواع طلاق صحیح باشد، لازم است تا در مورد زوجه نیز به‌عنوان مطلقه، شرایطی فراهم باشد. این شرایط عبارتند از: زن باید در عقد دائم شوهر باشد؛ در هنگام جاری شدن صیغه طلاق، زن نباید در دوران عات ماهیانه یا نفاس شد؛ زوجه باید در طهر غیرمواقعه باشد، یعنی در زمان پاکی زن از عادت ماهیانه تا زمان طلاق، شوهر با وی نزدیکی نکرده باشد.
شرایط صیغه طلاق
صیغه طلاق، یعنی لفظی که با خواندن آن از سوی زوج، زوجه مطلقه می‌شود، باید شرایطی داشته که این شرایط عبارتند از: لفظ صیغه در تمام انواع طلاق، باید لفظ خاص یعنی (هی طالق) یا (انت طالق) باشد. همچنین، صیغه باید به لفظ عربی خوانده شود.
شرایط شهود
شرایط شهود طلاق در کلیه انواع طلاق یکسان بوده که شامل این موارد است: شهود باید حداقل دو نفر باشند؛ تمام شهود باید مرد باشند؛ شهود باید عادل باشند. منظور از عادل، شخصی است که مرتکب گناهان کبیره نشده و بر گناهان صغیره نیز اصرار نکند؛ شهود باید در مجلس طلاق حاضر بوده یا بر شنیدن صیغه شهادت دهند.
نحوه اقامه دعوای طلاق
نحوه اقامه طلاق، یکی دیگر از موضوعاتی است که باید در رابطه با این نوع از جدایی مورد بررسی قرار گیرد. نحوه اقامه طلاق، در تمام انواع طلاق یکسان نبوده و دارای تفاوت هایی است. لذا، در این بخش، نحوه اقامه دعوای طلاق را در انواع طلاق به‌طور جداگانه، بررسی خواهیم کرد.
نحوه اقامه دعوای طلاق توسط زوج
یکی از انواع طلاق، طلاق از طرف مرد است. نحوه اقامه دعوای طلاق توسط زوج بدین صورت بوده که شوهر باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را ثبت کند. زوج برای دریافت رای طلاق، نیازمند ارائه دلیل نبوده و صرفا لازم است تا مدارک لازم، یعنی شناسنامه، کارت ملی و سند نکاح را ضمیمه دادخواست کند. این دادخواست به دادگاه خانواده ارجاع شده و دادگاه، ضمن حکم طلاق، تکلیف تمام حقوق مالی زوجه را نیز مشخص خواهد کرد.
نحوه اقامه دعوای طلاق توسط زوجه
طلاق از طرف زن، یکی دیگر از انواع طلاق است که نحوه طرح آن، تقریبا مانند نحوه طرح طلاق از طرف زوج است. در این نوع از طلاق نیز زوجه باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام به ثبت دادخواست نماید. با این تفاوت که در طلاق از طرف زن، زوجه باید مدارک عسر و حرج خود را نیز به دادخواست ضمیمه کند. به‌عنوان مثال، اگر دلیل زوجه برای جدایی، عدم پرداخت نفقه باشد، لازم است تا حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه و اجراییه آن نیز ضمیمه دادخواست شود.
نحوه اقامه دعوای طلاق توافقی
نحوه اقامه دعوای طلاق توافقی، با توجه به انواع طلاق توافقی متفاوت است. به این صورت که اگر طلاق توافقی به استناد وکالت‌نامه طلاق انجام گیرد، زوجه باید وکیلی برای شوهر گرفته و همراه با این وکیل، برای ثبت دادخواست و طی کردن بقیه مراحل دادرسی اقدام نماید. اما در صورتی‌که طلاق توافقی بدون وکالت‌نامه باشد، زن و شوهر باید متفقا برای ثبت دادخواست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده که البته می‌توانند برای انجام این امر، به وکیل مهریه نیز وکالت دهند.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
آثار و نتایج طلاق
اثر اصلی طلاق، ایجاد جدایی میان زن و شوهر است. به این ترتیب، قاعدتا از این لحظه، کلیه حقوق و تکالیف زوجین در برابر یکدیگر تمام می‌شود. با این وجود، این مسئله استثنائاتی نیز داشته که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.
آثار و نتایج مالی طلاق
آثار مالی طلاق، آن است که شوهر باید مهریه زن، نفقه دوران زوجیت و اجرت المثل دوران زوجیت را پرداخته و در صورت وجود شرط تنصیف، به حکم دادگاه در مورد پرداخت نصف دارایی نیز تمکین کند. همچنین، از لحظه طلاق، شوهر دیگر تکلیفی برای پرداخت نفقه زوجه نداشته مگر در طلاق رجعی که شوهر باید نفقه زن را در دوران عده بپردازد. البته، همچنان پرداخت نفقه فرزندان بر عهده پدر است.
آثار و نتایج غیرمالی طلاق
آثار و نتایج غیرمالی انواع طلاق، متوجه حضانت فرزندان است. حضانت فرزند دختر و پسر تا هفت‌سالگی با مادر بوده و پس از آن با پدر است. فرزند دختر تا نه‌سالگی و فرزند پسر تا پانزده‌سالگی، تحت حضانت پدر است. البته، دادگاه در اجرای این حکم، مصلحت فرزند را در نظر گرفته و بنابراین، ممکن است با توجه به مصلحت کودک، برخلاف آنچه گفته شد، حکم نماید.
جمع‌بندی
طلاق یکی از راه‌های پایان دادن به عقد ازدواج دائم بوده که با جاری شدن صیغه طلاق از سوی شوهر، انجام می‌گیرد. برای صحت انواع طلاق، لازم است تا شوهر، عاقل، بالغ و قاصد و مختار باشد. همچنین زن نیز نباید در دوران عات ماهیانه یا نفاس بوده و باید در طهر غیرمواقعه باشد. از دیگر شرایط طلاق، آن است که صیغه آن باید با لفظ عربی قرائت شده و دو مرد عادل بر وقوع آن شهادت دهند.
سوالات متداول انواع و اقسام طلاق
معنی طلاق چیست؟
طلاق یک واژه عربی، در لغت به معنی رها کردن بوده و در فقه، به معنی زایل کردن زوجیت زن و شوهر در عقد دائم است.
انواع طلاق در اسلام شامل چه مواردی است؟
انواع طلاق در اسلام، شامل طلاق رجعی و بائن و طلاق خلع و مبارات است.
دیدگاهتان را بنویسید