مهرالمسمی چیست و چه شرایطی دارد؟
مهرالمسمی، رایج‌ترین شکل تعیین مهریه در عقد نکاح است. از آنجا که مسائل مربوط به این نوع از مهریه، مورد سوال بسیاری از زوجین بوده، در مقاله حاضر، به این سوال پاسخ دادیم که این نوع از مهریه چیست و سپس، شرایط، انواع، نحوه تعیین، میزان و نحوه مطالبه مهر المسمی را توضیح خواهیم داد.
مهرالمسمی چیست؟
در بیشتر مواقع، در هنگام انعقاد عقد نکاح، زن و شوهر با توافق با یکدیگر، نوع و میزان مهریه را مشخص می‌کنند و این مهریه در عقد نکاح قید می‌گردد. به چنین مهریه‌ای که پیش از انعقاد عقد ازدواج، مورد توافق زوجین قرار گرفته و در عقد نکاح قید می‌گردد، مهرالمسمی گفته می‌شود.
شرایط مهرالمسمی
مهریه‌ای که تحت عنوان مهرالمسمی، مورد توافق زن و شوهر قرار گرفته و در عقد نکاح قید می‌شود، برای اینکه صحیح باشد، لازم است تا دارای شرایط قانونی باشد. این شرایط در قانون مدنی ذکر شده و عدم وجود هریک، دارای آثار مهمی برای نکاح و مهریه است. لذا، در این بخش، به بررسی شرایط مهرالمسمی پرداخته که این شرایط به شرح زیر هستند (برای مطالعه شرایط کامل صحت مهریه مقاله مربوطه را مطالعه کنید.):
- 1️⃣ مهر المسمی باید مالیت داشته باشد. منظور از مالیت داشتن مهریه، آن است که عرف، حاضر باشد که در مقابل آن، مال یا پولی را بپردازد. بنابراین، یک کیلو پر مگس نمی‌تواند به عنوان مهریه تعیین شود.
- 2️⃣ مهرالمسمی باید توسط زوجه، قابل تملک باشد. یعنی، زن بتواند مالک مهریه شود. در نتیجه، مال توقیف شده توسط دادگاه و اموال عمومی مانند رودخانه‌ها را نمی‌توان به عنوان مهریه قرار داد.
- 3️⃣ مهرالمسمی باید در مالکیت شوهر باشد. البته، اگر مال شخص ثالثی، به عنوان مهریه تعیین شده و آن شخص، با این مساله موافق باشد نیز همچنان صحیح خواهد بود.
- 4️⃣ مهرالمسمی باید معلوم باشد. یعنی اگر مال کلی (مثل سکه)، به عنوان مهریه تعیین گردد، باید نوع و میزان آن مشخص شود. مثلا، 100 سکه (میزان) تمام بهار آزادی (نوع).
- 5️⃣ مهرالمسمی باید معین باشد. یعنی اگر عین معین (مثل خانه) به عنوان مهریه تعیین شود، بایدمشخص گردد که کدام خانه، مدنظر است و نباید یکی از دو خانه به صورت مردد، برای مهریه قرار داده شود.
- 6️⃣ مهرالمسمی باید توسط شوهر، قابل تسلیم باشد. یعنی شوهر باید بتواند مهریه را به زوجه تحویل دهد. بنابراین، انگشتری که در دریا غرق شده است را نمی‌توان به عنوان مهریه قرار داد.
برای دریافت مشاوره حقوقی مهریه از بهترین وکیل مهریه تهران، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
0
افزودن به تقویم iCALانواع مهرالمسمی
مهرالمسمی، به عنوان مهریه‌ای که مورد توافق زوجین قرار گرفته، خود بر دو نوع است: مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه. منظور از مهریه عندالمطالبه، مهریه‌ای است که زوجه، هر زمان بخواهد می‌تواند آن را از شوهر مطالبه کند. اما، مهریه عندالاستطاعه به مهریه‌ای گفته می‌شود که مطالبه آن از شوهر، منوط به این است که زن ابتدا، توانایی و استطاعت مالی شوهر را اثبات نماید.
نحوه تعیین مهرالمسمی
تعیین این مهریه در حالت عادی، به این صورت است که زن و شوهر با توافق با یکدیگر، میزان آن را تعیین می‌کنند. با این وجود، گاهی ممکن است اختیار تعیین مهریه، به زن یا شوهر یا یک شخص ثالث واگذار گردد. در این صورت، باید به مواد 1089 و 1090 قانون مدنی مراجعه نمود.
✅ اگر اختیار تعیین مهر المسمی به شوهر یا یک شخص ثالث، مانند پدر شوهر داده شود، وی می‌تواند مهریه را به هر میزان که دوست داشته باشد، تعیین نماید. اما، در صورتی که اختیار تعیین مهریه به زوجه داده شود، وی نمی‌تواند مهرالمسمی را بیشتر از مهرالمثل تعیین کند. منظور از مهرالمثل، مهریه‌ای است که با توجه به وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی زوجه تعیین می‌گردد.
در صورت عدم تعیین مهرالمسمی وضعیت نکاح چگونه است؟
وضعیت نکاح در صورت عدم تعیین مهرالمسمی، بستگی به نوع نکاح، یعنی دائمی و موقت بودن آن دارد. به همین دلیل، ما نیز در ادامه، ایم مسئله را در دو بخش جداگانه بررسی خواهیم کرد.
دوره مشاوره مهریه پیش و پس از ازدواج
آگاهی، تضمین شروع یک زندگی روشن
دوره مشاوره مهریه پیش از ازدواج به زوجین کمک می‌کند تا با آگاهی کامل و دیدگاهی واقع‌بینانه در مورد حق زن در زندگی مشترک یعنی مهریه، تصمیم‌گیری کنند.
برای خرید و آشنایی با دوره مهریه بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
وضعیت نکاح دائم در صورت عدم تعیین مهرالمسمی
وضعیت نکاح دائم در صورت عدم تعیین مهرالمسمی بدین صورت است که اگر مهریه در نکاح دائم، تعیین نشده و مورد توافق زوجین قرار نگیرد، نکاح، صحیح بوده و زن و شوهر می‌توانند بعد از عقد نیز برای تعیین مهریه توافق نمایند. ◀ اما، در صورتی که قبل از تعیین مهریه میان زن و شوهر نزدیکی و رابطه جنسی برقرار گردد، زوجه، مستحق مهرالمثل خواهد بود. همچنین، در این وضعیت، یعنی عدم تعیین مهریه در عقد نکاح، چنانچه، یکی از زوجین، قبل از تعیین مهریه بمیرد، زن مستحق هیچ مهریه‌ای نخواهد بود.
وضعیت نکاح موقت در صورت عدم تعیین مهرالمسمی
وضعیت نکاح موقت در صورت عدم تعیین مهرالمسمی، کاملا متفاوت از نکاح دائم است؛ توضیح آنکه تعیین مهرالمسمی در نکاح موقت یا همان صیغه، شرط صحت عقد است. بنابراین، در صورت عدم تعیین مهریه در نکاح موقت، عقد ازدواج باطل بوده و دیگر امکان توافق بر سر مهریه، میان زوجین وجود نخواهد داشت.
مهرالمسمی تا چه میزان قابل مطالبه است؟
این سوال، ممکن است برای بسیاری از زنان و مردانی مطرح گردد که قصد طرح یا دفاع از دعوای مهریه را دارند. در پاسخ به پرسش مطرح شده باید گفت، مهرالمسمی تا میزانی که در مورد آن توافق شده و در عقد نکاح تعیین گردیده، از سوی زوجه، قابل مطالبه است.
ابهام و اشتباهی که ممکن است در این رابطه مطرح گردد، مربوط به قانون 110 سکه است؛ با این توضیح که با تصویب این قانون، برخی ممکن است چنین تصور کنند که مهریه صرفا تا 110 سکه، قابل مطالبه بوده و مازاد بر آن، قابل مطالبه نیست. اما، این قانون، دلالت بر چنین مساله ای ندارد. به موجب این قانون، زوجه صرفا تا 110 سکه می‌تواند درخواست جلب شوهر را ارائه کرده و مازاد بر این میزان، درخواست جلب شوهر از سوی وی پذیرفته نمی‌گردد. اما، در مورد مازاد بر 110 سکه، زوجه همچنان می‌تواند با اثبات توانایی مالی شوهر، برای دریافت مهر المسمی خود اقدام نماید.
محاسبه مهرالمسمی به نرخ روز
یکی از مشکلاتی که در رابطه با مهرالمسمی پیش می‌آید، مشکل تورم و از دست رفتن ارزش پولی مهریه، در جایی است که مهریه به شکل مبلغی پول تعیین می‌گردد. به عنوان مثال، فرض کنید عقد نکاح در سال 1354 منعقد شده و مهریه زوجه، پنجاه هزار تومان تعیین شده است. حال، در سال 1403 زوجه قصد دارد تا برای مطالبه مهریه خود اقدام نماید. در چنین شرایطی، پنجاه هزار تومان مهریه تعیین شده، هیچ ارزش مالی برای زوجه ندارد.
به منظور حل این مشکل، قانون‌گذار، راه حلی را اندیشیده است که به موجب آن، در جایی که مهرالمسمی به صورت وجه نقد تعیین می‌گردد، در هنگام مطالبه، به نرخ روز، محاسبه می‌شود (محاسبه مهریه به نرخ روز). بدن منظور، عدد شاخص مالی سال قبل از مطالبه مهریه بر عدد شاخص سال وقوع عقد نکاح تقسیم شده و در میزان مهریه ضرب می‌گردد. عدد حاصل، مبلغ مهریه به نرخ روز خواهد بود.
نحوه مطالبه مهرالمسمی
چنانچه، شرایط لازم برای مطالبه مهرالمسمی وجود داشته، زوجه می‌تواند برای مطالبه این نوع از مهریه اقدام نماید. که به شرح زیر است :
مرحله اول
زن ابتدا باید به دفترخانه محل انعقاد عقد نکاح مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه را به سردفتر ارائه نماید. سردفتر، اجراییه را صادر کرده و زوجه را جهت پیگیری روند اجرای مهریه به اداره ثبت راهنمایی می‌کند. همچنین، از طریق پست، شوهر را در جریان اجرای مهرالمسمی قرار می‌دهد.
مرحله دوم
در مرحله بعد، زوجه باید به اداره پنجم اجرای مهریه مراجعه کرده تا اجراییه به شوهر ابلاغ شده و پرونده اجرایی تشکیل گردد. پس از ابلاغ اجراییه به شوهر و گذشت 10 روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، زن می‌تواند درخواست توقیف اموال شوهر برای مهریه را به اجرای ثبت تسلیم کند.
مرحله سوم
در مرحله بعدی، تمام اموال متعلق به شوهر، از جمله خانه، خودرو و سهام، توسط اجرای ثبت توقیف شده و در جلسه مزایده به فروش می‌رسد. از حاصل فروش این اموال، ابتدا هزینه اجرای مهریه، یعنی نیم عشر (یک بیستم) اموال، کسر شده و سپس، مهریه زوجه پرداخت می‌گردد.
مرحله چهارم
اگر بعد از 2 ماه از درخواست زوجه برای اجرای مهریه، مالی از شوهر پیدا نشده یا اینکه این پرونده، ظرف 6 ماه به نتیجه نرسد، زن می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه نماید. زوجه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و با ارائه کارت ملی، شناسنامه و عقدنامه، دادخواست مطالبه مهریه را ثبت کند.
مرحله پنجم
پس از ارسال دادخواست برای دادگاه خانواده صالح، دادخواست مهریه، در دفتر کل ثبت شده و به یکی از شعب دادگاه ارجاع می‌گردد. با وصول دادخواست به شعبه، در صورت کامل بودن دادخواست، دفتر شعبه اقدام به تعیین وقت کرده و وقت رسیدگی را به طرفین دعوای مطالبه مهریه یعنی زن و شوهر ابلاغ می‌نماید.
مرحله آخر
جلسه دادرسی در وقت تعیین شده تشکیل می‌گردد. اگر به نظر دادرس رسیدگی کننده به پرونده، ادعای زوجه بر مطالبه مهریه، مقرون به صحت تشخیص داده شود، رای بر پرداخت مهریه صادر می‌کند. این رای، ظرف 20 روز قابل تجدید نظر خواهی است که پس از تایید در دادگاه تجدیدنظر، قابل اجرا خواهد بود.
تفاوت مهرالمسمی و مهرالمثل
یکی از اصطلاحاتی که در رابطه با انواع مهریه مطرح می‌گردد، اصطلاح مهرالمثل است. اگرچه، هر دو این موارد از انواع مهریه هستند، اما، میان آن ها تفاوت‌هایی وجود دارد. به همین دلیل، در این بخش، به توضیح تفاوت مهرالمسمی و مهرالمثل پرداخته که این تفاوت‌ها به شرح زیر هستند:
- ✔ مهرالمسمی، با توافق زن و شوهر تعیین می‌گردد؛ حال آنکه مهرالمثل، توسط دادگاه تعیین می‌شود.
- ✔ میزان مهر المسمی، هر مبلغی است که زوجین، در مورد آن توافق نمایند؛ اما، میزان مهرالمثل، با توجه به وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی زوجه تعیین شده و در تعیین میزان آن، مواردی همچون سطح تحصیلات و جایگاه اجتماعی زوجه در نظر گرفته می‌شود.
- ✔ برای مطالبه مهر المسمی، زوجه ابتدا باید از طریق اجرای ثبت اقدام کرده و صرفا، تحت شرایط ویژه‌ای می‌تواند برای مطالبه این نوع از مهریه، به دادگاه خانواده مراجعه نماید؛ در حالی که مطالبه مهرالمثل، از همان ابتدا، باید از طریق دادگاه خانواده انجام گیرد.
عدم پرداخت مهرالمسمی
مهرالمسمی، در صورتی که به صورت مال کلی (مانند وجه نقد و سکه) تعیین گردد، دینی است برعهده شوهر که موظف است آن را به طلبکار، یعنی زوجه بپردازد. ◀ حال اگر شوهر، با وجود مطالبه زوجه، از پرداخت مهرالمسمی خودداری کند، زوجه می‌تواند، اولا، مهریه خود را به اجرا گذاشته، اموال شوهر را توقیف کرده و با فروش این اموال، برای وصول مهریه اقدام کند؛ ثانیا، در صورت عدم پرداخت مهریه، شوهر را جلب کند و ثالثا، شوهر را ممنوع الخروج نماید.
آیا مهرالمسمی بعد از فوت زن ساقط می‌شود؟
پاسخ به این سوال، منفی است. علت این مساله، آن است که این نوع مهریه، دینی است که برعهده شوهر بوده و زوجه، طلبکار آن محسوب می‌گردد. از سوی دیگر، هیچ دینی با فوت طلبکار ساقط نمی‌گردد. در نتیجه، مهرالمسمی نیز با فوت زن ساقط نمی‌شود.
تلفظ مهرالمسمی به چه صورت است؟
در تلفظ مهر المسمی، (م) با ضمه و (س) نیز با فتحه خوانده می‌شود.
کلام نهایی
مهرالمسمی، مهریه‌ای است که پیش از انعقاد عقد ازدواج، مورد توافق زوجین قرار گرفته و در عقد نکاح قید می‌گردد. به منظور مطالبه این مهریه، زوجه باید ابتدا به اجرا ثبت مراجعه کرده و در مرحله بعد، با ثبت دادخواست، از طریق دادگاه خانواده اقدام نماید.
دیدگاهتان را بنویسید