هبه مهریه [نمونه رای وحدت رویه و دادخواست هبه مهریه]
هبه مهریه یکی از انواع اعمال حقوقی است که زوجه می‌تواند با انجام آن، برای بخشیدن مهریه به شوهر اقدام نماید. از آنجا که این قرارداد شرایط و ارکان خاص خود را دارد در مقاله حاضر، ارکان و انواع هبه مهریه را توضیح می‌دهیم و شرایط و نحوه رجوع از آن را بررسی خواهیم کرد.
هبه مهریه چیست؟
برای پاسخ به این سوال که هبه مهریه چیست، لازم است تا به‌عنوان مقدمه به تعریف هبه بپردازیم. ماده 795 قانون مدنی در تعریف هبه چنین مقرر داشته است: «هبه عقدی است که به‌موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می‌کند…» همانطور که ملاحظه می‌شود، هبه یک قرارداد است که معادل هدیه در عرف است. بنابراین در ضمن عقد هبه، شخصی مالکیت مالی از اموال خود را بدون آنکه عوضی دریافت کند، به شخص دیگری انتقال می‌دهد.
با توجه به توضیحات فوق در پاسخ به این سوال که هبه مهریه چیست، می‌توان گفت هبه مهریه یعنی عقدی که ضمن آن، زوجه طلب خود را از بابت مهریه را به شوهر ببخشد و یا اینکه مهریه‌ای را که به صورت عین معین بوده، مجانا به شوهر تملیک می‌کند. سکه مثالی از مهریه نوع اول (طلب) بوده و یک دستگاه خودرو نیز مثالی از مهریه نوع دوم (عین معین) است.
برای دریافت مشاوره حقوقی مهریه از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
0
افزودن به تقویم iCALارکان هبه مهریه
منظور از ارکان هبه مهریه، اجزایی است که در کنار یکدیگر عقد هبه مهریه را تشکیل می‌دهند. در هبه مهریه زوجه، مهریه خود را به زوج تملیک می‌کند که به زوجه، واهب گفته می‌شود. طرف دوم عقد نیز شوهر است که مال به وی تملیک می‌گردد که وی، متهب نام دارد. همچنین، مالی که در ضمن عقد هبه مهریه به شوهر تملیک می‌شود نیز عین موهوبه نامیده می‌شود.
انواع هبه مهریه
اگر چه در تعریف هبه مهریه گفته شد که عقدی است که ضمن آن یک مال مجانا به دیگری تملیک می‌گردد، اما قانون‌گذار در کنار هبه مهریه رایگان و مجانی، نوع دیگری از هبه را نیز به رسمیت شناخته که تحت عنوان هبه مهریه معوض یا با شرط عوض شناخته می‌شود. به همین دلیل در ادامه به بررسی هر دو نوع هبه مهریه خواهیم پرداخت.
دوره مشاوره مهریه پیش و پس از ازدواج
آگاهی، تضمین شروع یک زندگی روشن
دوره مشاوره مهریه پیش از ازدواج به زوجین کمک می‌کند تا با آگاهی کامل و دیدگاهی واقع‌بینانه در مورد حق زن در زندگی مشترک یعنی مهریه، تصمیم‌گیری کنند.
برای خرید و آشنایی با دوره مهریه بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
هبه مهریه غیرمعوض (رایگان)
اصلی‌ترین شکل هبه مهریه، هبه مهریه‌ای است که در ضمن آن مالی به رایگان و به صورت مجانی به شخص دیگری تملیک می‌گردد. از آنجا که در این عقد شوهر، مالی را در عوض عین موهوبه، به زوجه نمی‌دهد، این نوع از هبه مهریه، به‌عنوان هبه مهریه غیرمعوض نیز شناخته می‌شود.
هبه مهریه معوض
علاوه بر هبه مهریه رایگان، نوع دیگری از هبه مهریه نیز وجود داشته که به آن، هبه مهریه معوض گفته می‌شود. در هبه مهریه معوض یا با شرط عوض، زوجه، مالی را به شوهر هبه می‌کند، اما در ضمن عقد هبه، چنین شرط می‌شود که شوهر نیز مالی را به زوجه هبه نماید.
هبه مهریه سکه
یکی از انواع هبه مهریه، هبه مهریه سکه است. هبه مهریه سکه بر دو نوع است. در نوع اول، مهریه زوجه که سکه بوده، به‌صورت کلی تعیین شده است. به‌عنوان مثال مهریه زوجه، صد سکه تمام بهار آزادی است.
در این نوع از مهریه، چنانچه زوجه بعدا برای هبه مهریه به شوهر اقدام نماید، موضوع هبه، یک مال کلی است، یعنی طلبی که زوجه از بابت سکه‌ها بر عهده زوج دارد.
در اکثر مواقع مهریه سکه، مانند آنچه در بالا گفته شد، تعیین می‌گردد. اما در فرض نادری نیز ممکن است مهریه سکه به‌صورت عین معین تعیین گردد. یعنی زوج، تعدادی سکه معین را به‌عنوان مهریه به زوجه تملیک کرده و تحویل دهد. حال اگر زوجه برای هبه مهریه اقدام نماید، موضوع عقد هبه مهریه، یک عین معین بوده که به منظور هبه کردن سکه لازم است تا زوجه، سکه‌ها را به شوهر بازگرداند.
آیا هبه مهریه قابل رجوع است؟
این سوال، ممکن است برای بسیاری از بانوانی مطرح گردد که برای هبه مهریه خود اقدام کرده و اکنون به دنبال پشیمانی از عمل انجام گرفته، قصد بر هم زدن هبه مهریه را دارند. در پاسخ به این سوال باید گفت، هبه مهریه در شرایط خاصی، قابل رجوع است که در ادامه، به توضیح این شرایط خواهیم پرداخت.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
شرایط رجوع از هبه مهریه
در بخش قبل، به این سوال پاسخ دادیم که آیا هبه مهریه قابل رجوع است یا خیر و توضیح دادیم که واهب یعنی زوجه، در شرایط خاصی می‌تواند برای رجوع از هبه مهریه اقدام نماید. لذا در این بخش، به بررسی شرایط رجوع از هبه مهریه خواهیم پرداخت.
در صورتی‌که موضوع هبه مهریه یک دین یا طلب باشد، مانند اینکه مهریه زوجه، مقداری وجه نقد یا تعدادی سکه باشد، پس از هبه مهریه، زوجه حق ندارد تا از هبه انجام گرفته رجوع کند. البته، برخی از قضات نیز آن را قابل رجوع می‌دانند. اما در صورتی که موضوع هبه مهریه، یک عین معین مانند خانه یا خودرو باشد، تا زمانی‌که آن عین باقی است، زوجه می‌تواند برای رجوع از هبه مهریه اقدام نماید. مگر اینکه:
- هبه از نوع معوض بوده و شوهر عوض را به زوجه داده باشد.
- عین موهوبه، از مالکیت زوج خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شده باشد. مانند اینکه زوج، عین موهوبه را فروخته یا اینکه آن را رهن گذاشته باشد.
- در صورتی‌که در عین موهوبه تغییری ایجاد شده باشد. مانند اینکه زوج در زمینی که از سوی زوجه به وی هبه شده، خانه‌ای ساخته باشد.
- متهب، یعنی شوهر فوت نموده باشد.
نحوه رجوع از هبه مهریه
در صورتی‌که شرایط رجوع از هبه مهریه برای زوجه فراهم باشد، وی می‌تواند جهت طرح دعوای حقوقی اقدام نموده و مهریه هبه شده را از شوهر پس بگیرد. بدین منظور زوجه باید اظهارنامه‌ای مبنی بر رجوع از هبه مهریه تنظیم کرده و این اظهارنامه را از طریق یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرده تا از طریق سامانه ثنا یا به‌صورت فیزیکی به شوهر ابلاغ گردد.
پس از گذشت موعد تعیین شده و عدم پذیرش رجوع از سوی شوهر، زوجه باید برای ثبت دادخواست تایید رجوع از هبه مهریه اقدام نماید. بدین منظور وی باید مجددا به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از پرداخت هزینه دادرسی و با ارائه مدارک لازم، دادخواست مربوطه را ثبت کند.
سپس، دادخواست رجوع از هبه مهریه به دادگاه صالح ارسال می‌گردد که در این مورد، دادگاه حقوقی است. بعد از ارسال دادخواست به دادگاه، جلسه دادرسی در وقت تعیین شده، تشکیل گردیده و اظهارات خواهان و خوانده اخذ می‌گردد. پس از اخذ اظهارات طرفین و بررسی مدارک موجود، در صورتی‌که درستی ادعای زوجه اثبات گردد، رای بر تایید رجوع از هبه مهریه صادر می‌شود. طرفین می‌توانند ظرف 20 روز از ابلاغ رای، از آن تجدیدنظرخواهی کرده و پس از تایید رای در دادگاه تجدیدنظر، قطعی می‌شود.
نمونه دادخواست رجوع از هبه مهریه
در صورتی‌که زوجه قصد داشته باشد تا برای رجوع از هبه مهریه اقدام نماید، لازم است تا این اقدام در قالب تنظیم و ثبت یک دادخواست انجام گیرد. از آنجا که نحوه تنظیم چنین دادخواستی مورد سوال بسیاری از اشخاص است در این بخش، یک نمونه دادخواست رجوع از هبه مهریه را ارائه خواهیم کرد.
| ریاست محترم دادگاه حقوقی شهرستان … |
|---|
| با سلام. احتراما اینجانب … به‌عنوان خواهان به استحضار می‌رساند که با خوانده، به‌موجب عقدنامه شماره … تنظیمی در دفتر ازدواج شماره … به مهریه یک دستگاه آپارتمان به شماره ثبتی … به عقد دائم یکدیگر درآمده‌ایم. در ایامی که روابط خانوادگی، میان اینجانب و خوانده محترم دوستانه بود، با درخواست ایشان، اقدام به هبه مهریه، به زوج نمودم. |
لیکن در حال حاضر، به‌دلیل اختلافات پیش آمده، از هبه مزبور رجوع نموده و این امر را به‌موجب اظهارنامه شماره … به اطلاع ایشان رسانده‌ام. لذا با توجه به مراتب فوق، درخواست تایید رجوع از هبه مهریه، به استناد مواد 795 و 803 قانون مدنی، مورد استدعا است.
رای وحدت رویه رجوع از هبه مهریه
در بخش‌های قبل، به این سوال پاسخ دادیم که هبه مهریه چیست و سپس ارکان و انواع آن را توضیح داده و گفتیم که آیا هبه مهریه قابل رجوع است یا خیر. در این بخش قصد داریم تا یک نمونه رای وحدت رویه هبه مهریه را ارائه کرده که خوانندگان محترم می‌توانند جهت مطالعه آن، فایل پی‌دی‌اف زیر را دانلود نمایند.
جمع‌بندی
هبه مهریه یعنی عقدی که ضمن آن زوجه، طلب خود را از بابت مهریه به شوهر ببخشد و یا اینکه مهریه‌ای را که به‌صورت عین معین بوده، مجانا به شوهر تملیک می‌کند. به منظور رجوع از هبه مهریه، زوجه باید اظهارنامه رجوع را برای شوهر ارسال نموده و سپس، دادخواست تایید رجوع از هبه مهریه را ثبت نماید.
دیدگاهتان را بنویسید