بخشیدن مهریه چه شرایطی دارد؟
بخشیدن مهریه، بهطور معمول در جایی مطرح میگردد که زن، قصد دارد تا برای گرفتن حق طلاق از شوهر اقدام کرده و در مقابل آن، از مهریه خود میگذرد. از آنجا که این عمل حقوقی، دارای شرایط خاصی است، در این مقاله، انواع، شرایط، مراحل و مدارک لازم برای بخشش مهریه را بررسی خواهیم کرد.
بخشیدن مهریه به چه معناست؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، در صورتی که مهریه به صورت تعهدی بر ذمه شوهر باشد (مانند 200 سکه)، زوجه میتواند به طرق مختلفی مهریه خود را به شوهر بخشیده و به این ترتیب، ذمه شوهر را از پرداخت مهریه بری سازد. بنابراین، بخشیدن مهریه به اشکال زیر قابل انجام است:
بذل مهریه
یکی از روشهایی که با استفاده از آن، زوجه میتواند برای بخشیدن مهریه خود به شوهر اقدام نماید، بذل مهریه است. بذل مهریه در معنای خاص خود، در طلاق خلع و مبارات کاربرد داشته که در بخش بعد، به تفصیل در مورد آن صحبت خواهیم کرد. برای اطلاع از جزئیات بیشتر میتوانید مقاله بخشیدن مهریه در ازای حق طلاق را مطالعه کنید.
هبه مهریه
از جمله روشهای بخشیدن مهریه به شوهر، عقد هبه است. با توجه به مواد 795 و 801 قانون مدنی هبه، عقدی است که به موجب آن یک نفر (در موضوع بحث ما زوجه)، مالی (مهریه) را به دیگری (شوهر) به صورت رایگان تملیک میکند. البته هیچ منعی وجود ندارد که در هبه مهریه، شرط عوض شود. بنابراین زن میتواند مهریه را یا به صورت رایگان به شوهر هبه کرده یا در مقابل هبه مهریه، عوضی را دریافت کند.
ابرا مهریه
ماده 289 قانون مدنی، در مورد ابرا، چنین مقرر داشته است: «ابراء، عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرفنظر نماید.» در رابطه با ابراء مهریه، داین، زوجه بوده و مدیون نیز زوج است. بنابراین، برای بخشیدن مهریه به روش ابرا، زوجه میتواند به اختیار از حق خود که همان مهریه است، صرفنظر کرده و به این ترتیب، ذمه شوهر را از آن بری سازد.
صلح مهریه
ماده 752 قانون مدنی، در بیان کاربردهای صلح، چنین مقرر داشته است: «صلح، ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود.» قانونگذار با آوردن قید (غیر آن)، موضوع صلح را بسیار گسترش داده که یکی از کاربردهای آن، بخشیدن مهریه است. بنابراین، چه در حالتی که مهریه، عین باشد (مثل ملک) و چه در حالتی که مهریه، دین باشد (مثل 150 سکه)، بخشش از طریق صلح مهریه امکانپذیر خواهد بود.
اقرار مهریه
یکی دیگر از روشهای بخشیدن مهریه، اقرار است. به این صورت که زوجه میتواند ضمن یک سند عادی یا رسمی، اقرار به دریافت مهریه کرده، بیآنکه واقعا آن را از شوهر دریافت کرده باشد که به این صورت، اقرار مهریه محقق میگردد. (اقرار نامه مهریه)
برای دریافت مشاوره حقوقی مهریه از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
شرایط بخشیدن مهریه
علاوه بر توضیح مفهوم بخشیدن مهریه، یکی دیگر از مسائلی که میبایست در رابطه با این عمل حقوق، مورد بررسی قرار گیرد، مساله شرایط بخشیدن است. بنابراین، در ادامه، به بررسی این شرایط میپردازیم که عبارتند از:
1. از آنجا که بخشیدن مهریه، یک عمل حقوقی است، زوجه باید در هنگام انجام آن، محجور نباشد؛ یعنی، اولا، صغیر نبوده و به سن بلوغ رسیده باشد که در حقوق ایران، سن نه سالگی است؛ ثانیا، مجنون نباشد، یعنی عاقل باشد و ثالثا، سفیه نبوده، یعنی عقل معاش داشته باشد. | 2. به منظور صحت بخشش مهریه، لازم است تا زن، قاصد و مختار باشد. منظور از قاصد بودن زوجه، آن است که وی، قصد بخشیدن مهریه را داشته و قصد عمل دیگری را نداشته باشد. همچنین، مختار بودن زوجه نیز به این معنا است که کسی وی را برای بخشیدن مهریه، اکراه یا اجبار نکرده باشد. |
3. شرط دیگر بخشیدن مهریه، آن است که موضوع بخشش باید معلوم و معین باشد. در جایی که زوجه، تمام مهریه را میبخشد، در رابطه با این شرط مشکلی بروز نمیکند. اما، در جایی که زن قصد دارد تا بخشی از مهریه خود را ببخشد، اگر میزان قسمت بخشیده شده، مشخص نشود، عمل بخشیدن مهریه صحیح نخواهد بود. | 4. علاوه بر شرایط فوق، لازم است تا بخشیدن مهریه، ضمن یک سند عادی یا رسمی انجام شده تا اثبات آن امکانپذیر باشد. |
5. در صورتی که مهریه از نوع عین معین بوده (مانند خودرو) و زوجه، قصد هبه کردن آن را به شوهر داشته باشد، جهت صحت این عمل حقوقی، لازم است تا موضوع هبه، به قبض شوهر داده شود، یعنی تحویل وی گردد. | 6. در پایان، لازم است تا به این نکته توجه شود که رضایت پدر زوجه، در جایی که زوجه دارای اهلیت (توانایی قانونی زن برای دارا شدن یا اجرای حق) است، شرط صحت بخشیدن مهریه نیست و بنابراین، زن میتواند شخصا برای بخشش مهریه اقدام نماید. |
نحوه و مراحل بخشیدن مهریه
نحوه و مراحل بخشیدن مهریه، با توجه با سندی که برای این امر تنظیم میگردد، متفاوت است؛ در ادامه به هز یک از دو حالت بخشیدن مهریه با سند عادی و رسمی میپردازیم.
بخشیدن مهریه با سند رسمی
طرفین باید در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و سند مربوطه توسط سردفتر تنظیم میگردد. پس از تنظیم سند توسط سردفتر، طرفین ذیل سند را امضا کرده و به این ترتیب، بخشیدن مهریه انجام میشود.
بخشیدن مهریه با سند عادی
در بخشیدن مهریه با سند عادی، صرفا لازم است تا این سند، توسط زن و مرد (زوج و زوجه) امضا شده و اثر انگشت آنها در پایین سند درج گردد. هرچند بهتر است که دو نفر شاهد نیز ذیل سند را امضا نمایند.
دقت داشته باشید، بخشش مهریه در خارج از کشور نیز برای ایرانیان مقیم سایر کشورها، از طریق هر دو سند عادی و رسمی امکان پذیر است.
مدارک لازم برای بخشیدن مهریه
مدارک لازم برای بخشیدن مهریه، بسته به نوع بخشش و عمل حقوقی آن، متفاوت است. اما بهطور کلی، مدارک لازم برای بخشش مهریه، عبارتند از:
شناسنامه، کارت ملی، عقدنامه یا رونوشت آن که از دفتر ازدواج دریافت گردیده و سند رسمی ملک یا خودرو (در موردی که مهریه، عین بوده و زوجه، قصد صلح یا هبه آن را دارد).
آیا زن بعد از بخشیدن مهریه میتواند باز آن را مطالبه کند؟
برای پاسخگویی به این سوال، ابتدا باید مشخص کنیم که بخشش مهریه، در قالب چه عمل حقوقی انجام گرفته است. سپس، با توجه به نوع عمل حقوقی انجام گرفته، مساله مطالبه مجدد مهریه را توضیح دهیم.
ابرا
چنانچه، بخشیدن مهریه در قالب ابرا انجام گرفته باشد، بعد از ابرا، زوجه نمیتواند برای مطالبه مجدد مهریه اقدام کند.
صلح
در صورتی که عقد صلح برای بخشش مهریه مورد استفاده قرار گیرد، مطالبه مجدد مهریه برای زوجه امکانپذیر نخواهد بود، مگر اینکه برای فسخ صلح اقدام نماید. البته، فسخ صلح در صورتی امکانپذیر است که حق فسخ در ضمن عقد صلح شرط شده باشد.
اقرار
انکار بعد از اقرار پذیرفته نمیشود. در نتیجه، بعد از اقرار به دریافت مهریه، زوجه نمیتواند مهریه را مجددا مطالبه کند.
هبه
اگر زوجین برای بخشش مهریه، از عقد هبه استفاده کنند، اگر هبه معوض باشد و عوض به زن داده نشده باشد، زوجه، حق مطالبه مهریه را خواهد داشت. اما، در هبه رایگان، امکان مطالبه مجدد مهریه وجود ندارد.
بذل
در بذل مهریه که در طلاق خلع و مبارات انجام میگیرد، زوجه میتواند در دوران عده، برای رجوع از بذل و مطالبه مجدد مهریه اقدام نماید.
پشیمانی پس از بخشش مهریه
این مساله که آیا پس از بخشش مهریه پشیمانی زوجه امکانپذیر بوده و وی میتواند برای مطالبه مجدد مهریه اقدام کند یا خیر، به قالب حقوقی بستگی دارد که بخشش مهریه در آن قالب انجام گرفته است. بهطور کلی، در ابرا و اقرار، بههیچ وجه امکان پشیمانی وجود ندارد؛ در صلح و هبه، قاعدتا پشیمانی امکانپذیر نیست و در بذل مهریه، در دوران عده، رجوع از بذل و پشیمانی امکانپذیر است.
عواقب بخشیدن مهریه
در بیشتر فروض بخشیدن مهریه، مانند اقرار و ابرا، زوجه پس از بخشش دیگر نمیتواند برای مطالبه مجدد مهریه اقدام کرده و در نتیجه، برای همیشه، حق خود برای دریافت مهریه را از دست میدهد. لذا، بهتر است تا زنان پیش از هرگونه اقدام در این زمینه، با یک وکیل مهریه مشورت نمایند.
بخشیدن مهریه بعد از فوت شوهر
آیا بخشش مهریه بعد از فوت شوهر نیز امکانپذیر است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، بله، هنگامیکه زوجه برای بخشش مهریه بعد از فوت شوهر اقدام میکند، در واقع، اعلام مینماید که لازم نیست تا وراث، مهریه وی را از ترکه بپردازند.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبهی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزشهای حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
نمونه متن بخشش مهریه بدون بازگشت
در بخشهای قبل، به این سوالات پاسخ دادیم که بخشیدن مهریه چیست. همچنین، نحوه بخشش مهریه، مدارک لازم برای انجام آن و عواقب این عمل حقوقی را نیز مورد بررسی قرار دادیم. در این بخش، یک نمونه متن بخشش مهریه بدون بازگشت را ارائه کرده ایم که به شرح زیر است:
اینجانب… فرزند… به شماره ملی… با امضای ذیل این سند، ذمه آقای… فرزند… به شماره ملی… را نسبت به تمام مهریه مذکور در سند ازدواج شماره… را ابرا نموده و حق هرگونه اعتراض و ادعایی را در این خصوص، از خود سلب و ساقط مینمایم.
کلام نهایی
بخشیدن مهریه، از طریق ابرا، صلح، هبه و بذل مهریه، امکانپذیر است و برای صحت آن، لازم است تا زوجه، دارای اهلیت بوده و موضوع بذل نیز معلوم و معین باشد. بخشش مهریه میتواند با تنظیم سند عادی بین طرفین انجام گرفته و میتواند با تنظیم سند رسمی در دفترخانه نیز انجام گیرد.
دوره مشاوره مهریه پیش و پس از ازدواج
آگاهی، تضمین شروع یک زندگی روشن
دوره مشاوره مهریه پیش از ازدواج به زوجین کمک میکند تا با آگاهی کامل و دیدگاهی واقعبینانه در مورد حق زن در زندگی مشترک یعنی مهریه، تصمیمگیری کنند.
برای خرید و آشنایی با دوره مهریه بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
سوالات متداول
شرایط بخشیدن مهریه بدون اجازه پدر چیست؟
عاقل، قاصد و مختار بودن زوجه، از جمله شرایط بخشیدن مهریه بدون اجازه پدر است. برای دریافت اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.
تحت فشار قرار دادن زن برای بخشیدن مهریه چه حکمی دارد؟
تحت فشار قرار دادن زن برای بخشیدن مهریه، در صورتیکه به اندازه اجبار باشد، موجب بطلان بخشش مهریه میشود.
فریب در بخشش مهریه چه حکمی دارد؟
فریب در صورتیکه به از بین رفتن قصد زوجه منتهی شود، موجب بطلان بخشش مهریه میگردد.
محکمترین سند برای بخشش مهریه چیست؟
سند رسمی، محکمترین سند برای بخشش مهریه است.
بخشیدن مهریه در محضر به چه صورت است؟
بخشیدن مهریه در محضر، با تنظیم سند رسمی انجام میگیرد.
آیا بخشیدن مهریه با سند عادی نیز امکانپذیر است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، در هیچیک از قوانین مصوب، قانونگذار، حکمی در رابطه با لزوم تنظیم سند رسمی برای این عمل حقوقی را مقرر نداشته و لذا، بخشش مهریه با سند عادی نیز صحیح و معتبر است.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام ببخشید آقای وکیل یه سوال دارم میشه در خونه و با دست نوشته مهریه رو بخشید؟
سلام دوست عزیز بله به این ترتیب بخشش مهریه با سند عادی انجام شده است فقط حتما باید شرایطی که در همین مقاله ذکر شده است را نیز رعایت کنید.