شرایط ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ
ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، یکی از حالت‌های ارث بردن است که در رابطه با وراث نسبی مطرح می‌گردد. از آنجا که برای تحقق این رابطه ارثی، لازم است تا شرایط خاصی وجود داشته باشد، در مقاله حاضر، شرایط میزان و نحوه ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ را بررسی کرده و تفاوت سهم الارث نوه دختری و سهم الارث نوه پسری را توضیح خواهیم داد.
آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد؟
ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، یکی از موضوعاتی است که در رابطه با احکام و مقررات ارث، قابل طرح بوده و مورد سوال بسیاری از اشخاص نیز هست. برای بررسی امکان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ و پاسخ به این سوال که آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد، باید به ماده 862 قانون مدنی مراجعه نمود.
ماده 862 قانون مدنی، طبقات سه‌گانه ارث را مشخص نموده و چنین مقرر داشته که در میان خویشاوندان نسبی، یعنی خویشاوندان خونی متوفی، سه طبقه با درجات مختلف، از وی ارث می برند: طبقه اول: پدر و مادر و فرزند و فرزند فرزند؛ طبقه دوم: اجداد، برادر و خواهر و فرزندان آنها؛ طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آنها.
بنابراین، با توجه به ماده مزبور، ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، امکان‌پذیر است. اما نکته مهمی که باید به آن توجه نمود، این مسئله است که امکان ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ مطلق نبوده و مشروط به شرایطی است که در بخش بعد، به توضیح این شرایط خواهیم پرداخت.
برای دریافت مشاوره ارث از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
0
افزودن به تقویم iCALشرایط ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ
همانطور که در بخش قبل گفته شد، ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، در تمام موارد امکان‌پذیر نیست و به منظور ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، لازم است تا شرایطی وجود داشته باشد. از آنجا که شرایط عمومی ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، متفاوت از شرایط اختصاصی آن است در ادامه در دو بخش جداگانه، به بررسی شرایط عمومی و اختصاصی ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ می‌پردازیم.
شرایط عمومی ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ
منظور از شرایط عمومی ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، آن شرایطی است که برای تمام موارد ارث بردن، لازم بوده و اختصاص به مورد ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ندارد. این شرایط عبارتند از:
| اولاً، پدربزرگ یا مادربزرگ باید فوت کرده باشند، چرا که ارث با فوت حقیقی یا فرضی فرد محقق می‌گردد؛ |
| ثانیاً وارث، یعنی همان نوه باید در لحظه فوت پدربزرگ یا مادربزرگ در قید حیات باشد؛ ثالثاً، یکی از موارد محرومیت از ارث یا اصطلاحا موانع ارث، نباید در مورد نوه وجود داشته باشد. بنابراین اگر نوه پدربزرگ یا مادربزرگ خود را به قتل رسانده و یا اینکه پدربزرگ و مادربزرگ مسلمان بوده اما نوه مسلمان نباشد، ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ امکان‌پذیر نخواهد بود. |
شرایط اختصاصی ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ
شرایط اختصاصی ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، همانطور که از عنوان آن مشخص است، صرفا در رابطه با ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، مورد نیاز است. در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد که شرایط اختصاصی ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ چیست.
اولاً:
پدر و مادر نوه که در واقع، فرزند مستقیم پدربزرگ و مادربزرگ هستند، باید پیش از پدربزرگ و مادربزرگ فوت کرده باشند؛ چراکه اگر پدر و مادر نوه، در لحظه فوت پدربزرگ و مادربزرگ زنده باشند، آنها وارث مستقیم پدر و مادر خود (پدربزرگ و مادربزرگ بوده) و نوه دیگر به‌عنوان وارث پدربزرگ و مادربزرگ مطرح نمی‌شود. (تقسیم ارث قبل از فوت)
ثانیاً:
در لحظه فوت پدربزرگ یا مادربزرگ، هیچ‌یک از فرزندان مستقیم آنها نباید در قید حیات باشند. بنابراین، به عنوان مثال، اگر در لحظه فوت پدربزرگ یا مادربزرگ، یک دختر آنها در قید حیات بوده و آنها دارای چندین نوه پسری باشند، تمام ترکه به دختر رسیده و به نوه‌های پسری هیچ ارثی تعلق نمی‌گیرد.
ثالثاً:
همانند آنچه در مورد قبل گفته شد، در میان نوه‌ها نیز نوه نزدیک‌تر به پدربزرگ یا مادربزرگ که درجه کمتری داشته، مانع از ارث‌بردن نوه دورتر با درجه بالاتر می‌گردد.
به عنوان مثال، اگر مادربزرگی فوت کرده و یک نوه درجه دو (فرزند فرزند داشته)، نوه درجه سوم وی، یعنی نتیجه(فرزند فرزند فرزند) ارث نمی برد.
میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ
میزان ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، براساس سیستم قائم‌مقامی مشخص می‌گردد. منظور از سیستم قائم مقامی در مبحث ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، آن است که برای تعیین میزان ارث هر نوه، باید دید که اگر پدر یا مادر وی در قید حیات بود، آن فرد چقدر ارث می برد.
بنابراین، اگر نوه، نوه پسری باشد، میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، مانند ارث پدر وی است، هرچند نوه دختر باشد. همچنین، اگر نوه، نوه دختری باشد، میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، مانند ارث مادر وی است، هرچند نوه پسر باشد. برای درک بهتر مطالب، به مثال زیر توجه نمایید:
مادربزرگی فوت کرده و دارای دو نوه است. نوه اول، یک پسر است که نوه دختری مادربزرگ بوده و نوه دوم، یک دختر است که نوه پسری مادربزرگ است. ترکه مادربزرگ، یک خانه است.
در این حالت، برای تعیین میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، باید ابتدا مشخص کرد که اگر فرزندان مستقیم مادربزرگ زنده بودند، چقدر ارث می‌بردند. از آنجا که سهم الارث پسر، دو برابر سهم الارث دختر است، پس در صورت زنده بودن فرزندان، فرزند پسر، چهار دانگ و فرزند دختر، دو دانگ خانه را به ارث می برد. بنابراین، هر نوه، سهم الارث پدر یا مادر خود را می برد. در نتیجه، سهم الارث نوه‌ای که دختر است(نوه پسری)، مانند پدر وی، یعنی چهار دانگ است و سهم الارث نوه‌ای که پسر است(نوه دختری)، مانند مادر وی، یعنی دو دانگ است.
نحوه ارث بردن نوه از مادربزرگ و پدربزرگ
نحوه ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، بدین صورت بوده که اگر مادربزرگ یا پدربزرگ فوت شده، هیچ فرزند مستقیمی نداشته باشد، نوه، قائم‌مقام پدر یا مادر خود شده و به‌میزان سهم الارث وی، از ترکه مادربزرگ یا پدربزرگ ارث می برد. بنابراین، نوه پسری، دو برابر نوه دختری ارث می برد. (قانون تقسیم ارث بین فرزندان)
ارث نوه از پدربزرگ در صورت فوت پدر یا مادر
یکی از موضوعاتی که در ارتباط با ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ باید مورد بررسی قرار گیرد، ارث نوه از پدربزرگ در صورت فوت پدر یا مادر است. در رابطه با این مطلب باید گفت، اگر پدر یا مادر نوه، قبل از پدربزرگ وی فوت کرده باشند، نوه به قائم‌مقامی از پدر یا مادر خود از پدربزرگ ارث می برد. بنابراین اگر نوه، نوه پسری پدربزرگ باشد، دو سهم و اگر نوه دختری پدربزرگ باشد، یک سهم ارث خواهد برد.
لازم به ذکر است که اگر فوت پدر یا مادر، بعد از فوت پدربزرگ باشد، نوه دیگر به‌عنوان نوه از پدربزرگ ارث نبرده و وارث پدر یا مادر خود خواهد بود. چرا که در این حالت، ارث پدربزرگ وارد دارایی پدر یا مادر شده و از آن دارایی و به‌عنوان ترکه پدر یا مادر، وارد دارایی نوه می‌شود. در نتیجه، مسئله ارث نوه از پدربزرگ مطرح نمی‌گردد.
ارث نوه از مادربزرگ در صورت فوت پدر یا مادر
ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، تفاوتی با یکدیگر ندارد. بنابراین، آنچه در مورد ارث نوه از پدربزرگ در صورت فوت پدر یا مادر گفته شد، در مورد ارث نوه از مادربزرگ در صورت فوت پدر یا مادر نیز صادق است. نتیجه آنکه در صورت فوت مادربزرگ، نوه به قائم‌مقامی از پدر یا مادر خود، ارث می برد. در این صورت، نوه پسری، دو سهم و نوه دختری، یک سهم از ترکه را به ارث می برد.
اگر پسر زودتر از پدر فوت کند آیا نوه ارث میبرد؟
پاسخ این سوال، مثبت است. چرا که همانطور که در مبحث شرایط ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ گفته شد، در این حالت، نوه به قائم مقامی پدر خود از پدربزرگ ارث می برد. البته همانطور که پیش از این در رابطه با شرایط ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ گفته شد، ارث بردن نوه از پدر بزرگ، در صورتی امکان‌پذیر است که پدر بزرگ، فرزند مستقیم نداشته باشد.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
چرا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث نمیبرد؟
یکی از سوالاتی که در رابطه با ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ مطرح می‌گردد، این مسئله بوده که چرا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ خود ارث نمیبرد؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت، علل متعددی می‌تواند مانع از ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ شود. به‌عنوان مثال پدر بزرگ یا مادر بزرگ، فرزند مستقیم دارد. یا اینکه نوه، پدربزرگ یا مادربزرگ خود، یعنی مورث خود را به قتل رسانده است. یا اینکه پدربزرگ یا مادربزرگ مسلمان بوده، اما نوه مسلمان نیست.
تفاوت سهم الارث نوه دختری با سهم الارث نوه پسری
هنگامی که صحبت از تفاوت سهم الارث نوه دختری با سهم الارث نوه پسری، در مبحث ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ می‌شود، باید به سیستم قائم‌مقامی توجه نمود. منظور از این سیستم، آن است که سهم الارث نوه دختری، به اندازه سهم الارث مادر خود است، هرچند خود نوه پسر باشد و سهم الارث نوه پسری به اندازه سهم الارث پدر خود است، هرچند خود نوه دختر باشد.
ارث به نوه یتیم
ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، در صورتی که نوه یتیم باشد، به چه صورت است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، برای اینکه نوه یتیم از پدربزرگ یا مادربزرگ خود ارث ببرد، لازم است تا پدر یا مادر وی، قبل از پدربزرگ یا مادربزرگ فوت کرده و پدربزرگ یا مادربزرگ، فرزند مستقیم نیز نداشته باشد. البته، در صورتی که فوت پدر یا مادر نوه یتیم، بعد از فوت پدربزرگ یا مادربزرگ باشد، ترکه پدربزرگ یا مادربزرگ، ابتدا وارد دارایی پدر یا مادر شده و سپس، به عنوان ترکه پدر یا مادر، وارد دارایی نوه یتیم می‌شود. بنابراین، در این حالت، ارث نوه یتیم از پدربزرگ یا مادربزرگ نبوده، بلکه از پدر یا مادر خودش است.
آیا پدربزرگ از نوه ارث می برد؟
آیا همانطور که ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ امکان‌پذیر بوده، فرض برعکس آن نیز امکان‌پذیر است؟ به‌عبارت دیگر، آیا پدربزرگ از نوه ارث می برد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، از آنجا که پدربزرگ در طبقه دوم وراث نسبی (خونی) قرار داشته، وی در صورتی از نوه ارث می برد که در لحظه فوت نوه، نه پدر و مادر او در قید حیات بوده و نه فرزندان وی.
آیا مادربزرگ از نوه ارث می برد؟
سوال دیگری که در کنار مسئله ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ مطرح می‌گردد، این مسئله بوده که آیا مادربزرگ از نوه ارث می برد؟ پاسخ این سوال با توجه به طبقات ارث، قابل ارائه است. توضیح آنکه اگر نوه، پدر و مادر یا فرزند در قید حیات نداشته باشد، مادربزرگ از وی ارث خواهد برد.
آیا نوه دختری از پدربزرگ ارث می برد؟
در مبحث ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، تفاوتی ندارد که نوه، نوه دختری باشد یا نوه پسری و یا اینکه متوفی، پدربزرگ باشد یا مادربزرگ. بنابراین در صورتیکه پدربزرگ فوت شده، دارای نوه دختری بوده و فرزند مستقیم نیز نداشته باشد، نوه دختری از پدربزرگ ارث می برد.
آیا نوه پسری از مادربزرگ ارث می برد؟
ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، ارتباطی با جنسیت نوه یا پسری یا دختری بودن نوه ندارد. بنابراین، نوه پسری از مادربزرگ ارث می برد. البته، ارث بردن نوه پسری از مادربزرگ، منوط به آن است که مادربزرگ، فرزند مستقیم نداشته باشد.
کلام نهایی
ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ در صورتی محقق می‌گردد که پدربزرگ یا مادربزرگ، دارای فرزند مستقیمی نبوده و نوه نیز به دلایلی مانند قتل مورث، محروم از ارث نباشد. میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ، بدین صورت بوده که نوه پسری، دو سهم و نوه دختری، یک سهم از ترکه را به ارث می برند.
سوالات متداول ارث بردن نوه از پدر بزرگ و مادر بزرگ
اگر فرزند قبل از پدر فوت کند، آیا به فرزند میت از پدربزرگ ارثی می رسد؟
اگر فرزند قبل از پدر فوت کرده و سپس، پدر(پدربزرگ) فوت کرده و وی دارای نوه باشد، نوه تحت شرایطی از پدربزرگ ارث می برد.
آیا ارث پدربزرگ بعد از فوت پدر به نوه میرسد؟
اگر نوه محروم از ارث نباشد، بله، ارث پدربزرگ بعد از فوت پدر به نوه میرسد که در واقع، ارث پدر بوده و نه ارث پدربزرگ.
میزان ارث پدربزرگ از نوه چقدر است؟
میزان ارث پدربزرگ از نوه در صورتی که وارث منحصر به فرد باشد، تمام ترکه است.
دیدگاهتان را بنویسید