انواع شروط ضمن عقد (بهترین شروط برای زنان و مردان)

شروط ضمن عقد ازدواج و اثر و میزان اعتبار این شروط، مسئله‌ای است که غالبا از سوی بانوانی که قصد ازدواج دارند، مورد سؤال قرار می‌گیرد. از آنجا که امضای این شروط در عقدنامه، واجد آثار مهمی در رابطه میان زوجین است، در مقاله حاضر، انواع شروط ضمن عقد، بهترین شروط عقدنامه ازدواج برای زنان و مردان و اثر امضای نکردن شروط ضمن عقد را بررسی خواهیم کرد.

شروط ضمن عقد ازدواج چیست؟ 

شروط ضمن عقد ازدواج، به دو گروه از شروط اطلاق می‌شود: گروه اول از شروط ضمن عقد، شروط 12 گانه طلاق است که به صورت چاپی در اسناد ازدواج چاپ شده از سوی سازمان ثبت‌ اسناد، درج شده است. این گروه از شروط عقدنامه ازدواج، از سال 1360 به‌ عنوان شرط ضمن العقد، به عقدنامه‌های ازدواج اضافه شده و با امضای زوجین، جنبه قانونی و الزامی پیدا می‌کند.

◀ گروه دوم از شروط ضمن عقد، شروطی هستند که با توافق زوجین، به سند ازدواج اضافه شده و در قسمت توضیحات عقدنامه نوشته می‌شود. اعتبار این شروط، منوط به آن است که خلاف مقتضای عقد نکاح نباشند. البته، علاوه بر این دو گروه شروط عقدنامه ازدواج، یک شرط دیگری نیز به صورت چاپی در عقدنامه ازدواج درج شده که به آن، شرط تنصیف دارایی گفته می‌شود.

برای دریافت مشاوره حقوقی قبل از ازدواج از وکیل پایه یک دادگستری، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.

آیا سوالی دارید ؟

09033659494

0

ما قادر به پردازش پرداخت شما نیستیم. لطفا مجددا تلاش کنید.

بازگشت

گام بعدی تایید رزرو دوباره تلاش کنید

از درخواست شما ممنونیم!

شماره تایید شما :

افزودن به تقویم گوگل افزودن به تقویم iCAL شروع رزرو جدید پایان رزرو

انواع شروط 12 گانه ضمن عقد مندرج در عقدنامه

گروهی از شروط ضمن عقد، تحت عنوان شروط 12 گانه مندرج در عقدنامه ازدواج شناخته شده که از قبل و در جریان چاپ عقدنامه، در سند ازدواج درج گردیده و به زوجه امکان می‌دهد که در صورت تحقق هریک از این شروط، برای طلاق اقدام نماید. این حق طلاق، در سند ازدواج، بدین صورت بیان شده است: « ضمن عقد نکاح، زوج به زوجه، وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل، با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه، پس از انتخاب نوع طلاق، خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه، وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر داد تا در صورت بذل، از طرف او قبول کند…» در ادامه، به توضیح این شروط می‌پردازیم. همچنین در صورت تمایل می‌توانید برای اطلاعات بیشتر درباره وکالت بلاعزل مقاله مربوطه را مطالعه کنید.

عدم پرداخت نفقه توسط زوج به مدت حداقل 6 ماه  

یکی از شروط عقدنامه که بسیار هم مهم تلقی می‌شود، شرط عدم پرداخت نفقه است. این شرط، در عقدنامه بدین صورت بیان شده است: «استنکاف شوهر، از دادن نفقه، به مدت 6 ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه. همچنین در موردی که شوهر، سایر حقوق واجبه زن را به مدت 6 ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.»

منظور از جمله (عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه) آن است که پیش از اقدام برای طلاق، زوجه باید دادخواست مطالبه نفقه را به دادگاه ارائه کرده، حکم قطعی نفقه را اخذ نموده و برای صدور اجرائیه نیز اقدام کند. حال، اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند، زوجه می‌تواند با ارائه حکم قطعی نفقه و اجرائیه، برای ارائه دادخواست طلاق اقدام نماید. درباره پرداخت نفقه زن در دوران عقد نیز می‌توانید مقاله مربوطه را مطالعه کنید.

سوءرفتار و سوء معاشرت زوج

«سوءرفتار یا سوء معاشرت زوج، به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه، غیر قابل تحمل نماید.» بهتر است بدانید که در مورد این شرط از انواع شروط ضمن عقد، رویه قضایی ثابتی وجود ندارد. با این‌ وجود، یکی از موارد رایج آن در دادگاه‌ها این است که زوجه باید دو یا چند مرتبه برای طرح دعاوی ضرب و جرح اقدام کرده و نامه پزشکی قانونی یا رأی کیفری را برای طلاق ارائه کند. 

ابتلاء زوج به بیماری صعب‌العلاج

از جمله شروط ضمن عقد که به زوجه، امکان اقدام برای طلاق را می‌دهد «ابتلای زوج، به امراض صعب‌‌العلاج؛ به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه، مخاطره‌‌انگیز باشد.» است. بیماری صعب‌العلاج، بیماری‌هایی نظیر انواع بیماری‌های مسری خطرناک، مانند ایدز و بیماری‌هایی که باعث سلب و به خطر انداختن امنیت و آرامش زندگی زوجه می‌شود از جمله مشکلات روانی را دربرمی‌گیرد.

جنون زوج   

«جنون زوج، در مواردی که فسخ نکاح، شرعا ممکن نباشد.» با توجه به این قانون مدنی، جنون شوهر که می‌تواند به صورت مستمر یا ادواری باشد، به زن حق فسخ نکاح را می‌دهد. اما، در صورتی که این جنون، حالت استقرار پیدا نکرده یا زوجه بلافاصله بعد از اطلاع از جنون شوهر، برای فسخ نکاح اقدام نکند، دیگر حق فسخ نکاح را نخواهد داشت. در این فرض که زوجه، حق فسخ نکاح به استناد جنون شوهر را نداشته، وی می‌تواند به استناد این شرط از شروط عقدنامه ازدواج، برای طلاق اقدام نماید.

اشتغال زوج به شغل مخالف مصالح خانوادگی   

یکی دیگر از شروط ضمن عقد مندرج در عقدنامه، مربوط به مسئله شغل شوهر می‌شود. مطابق این شرط از شروط ضمن عقد، «عدم رعایت دستور دادگاه، در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.» به زوجه، حق اقدام برای طلاق را اعطا می‌کند. توجه داشته باشید که تشخیص شغل منافی مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه، در نهایت با دادگاه است.

محکومیت زوج به 5 سال حبس

«محکومیت شوهر به حکم قطعی، به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به 5 سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق، برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر، صادر شده باشد و مرد در زندان باشد.» به‌ موجب این شرط از شروط عقدنامه ازدواج، محکومیت شوهر به ارتکاب هر جرمی، درصورتی‌که منتهی به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر گردد، مشروط بر اجرای رأی، به زوجه حق خواهد داد تا برای طلاق اقدام نماید.

اعتیاد زوج

یکی دیگر از شروط ضمن عقد که به زوجه، حق اقدام برای طلاق را می‌دهد، «ابتلای زوج، به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه، به اساس زندگی خانوادگی، خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید.» است؛ بنابراین، برخلاف تصور بسیاری از افراد، متأسفانه از نظر این شرط، صرف اعتیاد شوهر، به زوجه حق طلاق را نداده و لازم است تا اعتیاد مرد، ادامه زندگی مشترک را مختل سازد. لازم به ذکر است که در صورت طرح دعوای طلاق به استناد اعتیاد زوج، به طور معمول، دادگاه، فرصتی برای ترک اعتیاد به شوهر داده و در صورت عدم ترک، رأی بر طلاق صادر می‌نماید.

ترک زندگی خانوادگی توسط زوج

«زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه، ترک کند (تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است) و یا 6 ماه متوالی، بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.» برای اثبات تحقق این شرط از شروط ضمن عقد ازدواج در دادگاه طلاق، زن می‌تواند از شهادت شهود و تحقیق محلی بهره ببرد.

محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم   

«محکومیت قطعی زوج، در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات، اعم از حد و تعزیر، در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات، مغایر با حیثیت خانوادگی است، باتوجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.»

لازم به ذکر است که تفاوت این شرط از شروط عقدنامه ازدواج، با شرط 5 سال حبس، آن است که در شرط 5 سال حبس، نیاز نیست که جرم صورت‌ گرفته، خلاف حیثیت خانوادگی باشد. اما، در شرط فعلی، محکومیت شوهر به هر میزان از مجازات با تحقق شرایط مشخص‌ شده، به زن حق طلاق می‌دهد.

عقیم بودن شوهر

از جمله شروط ضمن عقد، شرط عقیم بودن شوهر یا ناتوانی در بچه دار شدن است. این شرط از شروط عقدنامه ازدواج، در سند ازدواج، بدین صورت بیان شده است: « در صورتی‌ که پس از گذشت 5 سال، زوجه، از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر، صاحب فرزند نشود.» لازم به ذکر است که استفاده از این شرط از شروط ضمن عقد ازدواج، منوط به این است که زوجین، نه به‌ صورت طبیعی و نه با استفاده از روش‌های درمان ناباروری، صاحب فرزند نشوند.

همچنین در صورتی که شوهر مشکلات جنسی داشته باشد، زوجه می‌تواند برای طلاق به دلیل زود انزالی مرد نیز اقدام کند؛ البته طلاق به دلایل ناتوانی‌های جنسی مرد شرایطی دارد که بهتر است در مقاله مربوطه به طور کامل مطالعه کنید.

مفقودالاثر شدن زوج  

یکی دیگر از شروط عقدنامه، مفقودالاثر شدن زوج است که بدین صورت، در سند ازدواج قید شده است: «درصورتی‌که زوج، مفقودالاثر شود و ظرف 6 ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.» بنابراین، برای استفاده از این شرط از شروط ضمن عقد و صدور حکم طلاق، لازم است تا 6 ماه از مراجعه زوجه به دادگاه گذشته باشد.

 ازدواج مجدد زوج

از جمله شروط عقدنامه ازدواج، شرط ازدواج مجدد شوهر است. به‌ موجب این شرط، اگر «زوج، بدون رضایت زوجه، همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه، بین همسران خود، به عدالت رفتار ننماید.» زوجه می‌تواند برای طلاق اقدام نماید. سؤالی که در رابطه با این شرط از شروط ضمن عقد، قابل طرح بوده، آن است که آیا ازدواج موقت شوهر نیز به زن حق طلاق می‌دهد؟ این مسئله، مورد اختلاف است، هر چند به دلیل مطلق بودن عبارت کلمه (همسر دیگر) می‌توان گفت، ازدواج موقت شوهر نیز به زن حق طلاق می‌دهد. در صورت تمایل می‌توانید درباره پیامدها و عواقب ازدواج موقت بدون اجازه همسر در مقاله مربوطه اطلاعات مفیدی را مطالعه کنید.

شرط تنصیف دارایی

هرچند، شرط تنصیف اموال بین زن و شوهر، جزء شروط دوازده گانه طلاق نبوده، اما از آنجا که در سند ازدواج چاپ شده، ما نیز آن را در این بخش از شروط ضمن عقد بررسی خواهیم کرد. به موجب این شرط از شروط ضمن عقد ازدواج، در صورتی‌ که طلاق به درخواست زن نبوده و ناشی از ممانعت او از وظایف زناشویی نیز نباشد، شوهر باید تا نصف دارایی موجود که در طول زندگی مشترک با زوجه به دست آورده را به زن تملیک کند. 

✅ توجه داشته باشید که برای درج شروط مناسب و تابع قوانین کشور که بتوانید در زندگی مشترک با استناد به آن‌ها تصمیمات بهتری را اتخاذ کنید، لازم است حتماً با یک وکیل خانواده متخصص مشاوره داشته باشید.

چرا مرتضی حلیمی؟!

وکیل پایه یک دادگستری

رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز

بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی

بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی

ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر

با ما، عدالت را تجربه کنید. 

شروط قابل درج در قسمت توضیحات عقدنامه

علاوه بر آن گروه از شروط عقدنامه ازدواج که به شروط 12 گانه عقدنامه معروف هستند، زن و شوهر می‌توانند در مورد هر شرطی که خلاف مقتضای عقد نکاح نباشد، توافق کرده و آن را در قسمت توضیحات سند ازدواج درج نمایند. در ادامه، به بررسی مهم‌ترین موارد شروط ضمن عقد قابل درج در قسمت توضیحات عقدنامه می‌پردازیم.

شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق 

مهم‌ترین شرط قابل درج در قسمت توضیحات عقدنامه، شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق است. در این شرط، برخلاف شروط 12 گانه ضمن عقد، زوجه لازم نیست تا برای طلاق، تحقق شرایط خاصی را اثبات نماید. البته، وکالت یا حق طلاق زن، در صورتی در دادگاه، قابل استناد است که به موجب یک سند رسمی تنظیم شده در دفتر اسناد رسمی به زوجه داده شود.

شرط تقسیم اموال میان زن و شوهر پس از جدایی

علاوه بر شرط تنصیف دارایی که به صورت آماده در اسناد ازدواج درج شده، یکی دیگر از شروط ضمن عقد، شرط تقسیم اموال میان زن و شوهر پس از جدایی بوده که برخلاف شرط نخست، شرایط شرط دوم، تابع توافق میان زن و شوهر است.

شرط وکالت زوجه در صدور جواز خروج از کشور   

از آنجا که طبق قوانین کشور ما، زنان ازدواج کرده برای خروج از کشور نیازمند اجازه همسر خود هستند، زن می‌تواند شرط وکالت زوجه در صدور جواز خروج از کشور را در عقدنامه درج کرده تا برای خروج از کشور، نیاز به اجازه شوهر نداشته باشد. البته، برای استفاده از این شرط از شروط عقدنامه ازدواج، لازم است تا وکالت، ضمن یک سند رسمی در دفتر اسناد رسمی تنظیم گردد.

شرط تحصیل و اشتغال زوجه

یکی دیگر از شروط ضمن عقد که می‌تواند در قسمت توضیحات عقدنامه درج شود، شرط تحصیل و اشتغال زوجه است. از آنجا که مطابق قوانین کشو ما، شوهر می‌تواند تحت شرایطی، همسر خود را از تحصیل یا اشتغال منع کند، درج این شرط بسیار مفید خواهد بود.

شرط حضانت فرزندان پس از طلاق

حضانت فرزندان در صورت طلاق والدین، تا هفت‌ سالگی با مادر بوده و پس از آن، در مورد دختر، تا نه‌ سالگی و در مورد پسر، تا پانزده‌ سالگی با پدر است. اما، درج شرط حضانت فرزندان پس از طلاق، در قسمت توضیحات شروط عقدنامه ازدواج، می‌تواند قاعده فوق را تغییر دهد.

بهترین شرایط ضمن عقد برای خانم ها

بهترین شروط ضمن عقد ازدواج برای خانم‌ها چیست؟ با بررسی شروط عقدنامه ازدواج، می‌توان گفت که بهترین شروط ضمن عقد برای خانم‌ها، شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق و شرط تنصیف دارایی است. اما، در رابطه با این دو شرط، لازم است تا به دو نکته مهم توجه شود: اول آنکه درج شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق، در سند ازدواج کافی نبوده و لازم است تا این وکالت، ضمن یک وکالت‌نامه رسمی تنظیم شده در دفتر اسناد رسمی به زوجه اعطا گردد. دوم آنکه توصیه می‌شود که به جای شرط تنصیف دارایی، زوجه، یک شرط اختصاصی در مورد تقسیم اموال زندگی مشترک را در عقدنامه گنجانده که محدودیت‌های شرط تنصیف دارایی را نداشته باشد.

بهترین شرایط ضمن عقد برای آقایان

در رابطه‌ با بهترین شروط ضمن عقد برای آقایان، باید گفت، از آنجا که تمام شروط عقدنامه ازدواج، تعهداتی را بر عهده آقایان قرار داده، اصولا نمی‌توان شروط خاصی را به عنوان بهترین شروط ضمن عقد ازدواج برای آقایان نام برد.

البته، لازم است تا آقایان به این نکته توجه کنند که از آنجا که قوانین خانواده در کشور ما عمدتا به نفع مردان هستند، درج شروط ضمن عقد در عقدنامه، کفه ترازو را به سمت خانم‌ها سنگین نکرده و صرفا آن را تا اندازه‌ای تعدیل می‌کند. 

گرفتن امتیاز شروط ضمن عقد به جای مهریه

در صورتی‌ که زوجه بخواهد میان شروط عقدنامه ازدواج و مهریه دست به انتخاب بزند، آیا گرفتن امتیاز شروط ضمن عقد به جای مهریه به نفع وی است؟

در جواب این سؤال باید گفت، نمی‌توان برای تمام زنان، یک پاسخ یکسان به این پرسش داد، بلکه باید دید اولویت زوجه چیست. اگر اولویت زن دریافت مهریه است، بهتر آن است که با گرفتن سند یک ملک، امنیت مالی خود را تأمین نماید. اما، اگر زوجه در فکر آن است که در آینده در رابطه‌ با طلاق دچار مشکل نشود، بهتر آن است که برای گرفتن وکالت در طلاق اقدام نماید. همچنین شما می‌توانید در این رابطه مقاله مربوط به بخشیدن مهریه در ازای حق طلاق را مطالعه کنید.

امضا نکردن و نپذیرفتن شروط ضمن عقد

هرچند، شروط ضمن عقد، به‌ صورت از پیش آماده شده، در تمام نسخه‌های چاپی اسناد ازدواج درج شده‌اند، اما استناد به هر یک از شروط عقدنامه ازدواج از ناحیه زوجه، نیازمند آن است که این شروط توسط زوج امضا شده باشند. البته، در صورت وجود شرایط قانونی، حتی باوجود عدم امضای شروط ضمن عقد ازدواج، باز هم زوجه می‌تواند به استناد عسر و حرج، برای طلاق اقدام نماید.

دوره مشاوره مهریه پیش و پس از ازدواج

آگاهی، تضمین شروع یک زندگی روشن

دوره مشاوره مهریه پیش از ازدواج به زوجین کمک می‌کند تا با آگاهی کامل و دیدگاهی واقع‌بینانه در مورد حق زن در زندگی مشترک یعنی مهریه، تصمیم‌گیری کنند.

برای خرید و آشنایی با دوره مهریه بر روی دکمه زیر کلیک کنید.

دوره مهریه

سخن آخر

شروط ضمن عقد ازدواج، به شروط 12 گانه طلاق، شرط تنصیف دارایی و هر شرطی گفته شده که با توافق زوجین، در قسمت توضیحات عقدنامه درج می‌شود. برای اینکه شروط عقدنامه ازدواج، دارای اعتبار باشند، لازم است تا توسط زوجین امضا شده و بدون این امضا، قابل‌استناد از سوی زوجه نخواهند بود.  

سوالات متداول‌