تحریر ترکه [مدارک و دادخواست تحریر ترکه ]

تحریر ترکه یکی از اقدامات مقدماتی است که با هدف نهایی تقسیم ترکه میان وراث انجام می‌گیرد. به‌ منظور انجام تحریر اموال متوفی، لازم است تا مراحل خاصی طی شود که بدون انجام این مراحل، تحریر اموال متوفی ممکن نخواهد بود؛ لذا در این مقاله، موارد الزامی، مراحل، مدارک، هزینه و مدت‌زمان تحریر ترکه را بررسی خواهیم کرد.

تحریر ترکه چیست؟ 

پیش از آنکه به این سؤال پاسخ دهیم که تحریر ترکه چیست، لازم است تا به بررسی مفهوم ترکه بپردازیم. برخلاف تصور بسیاری از اشخاص که تصور می‌کنند که منظور از ترکه، اموال به‌ جا مانده از متوفی است، از نظر حقوقی، اموال به‌ جا مانده از متوفی، صرفا بخشی از ترکه را تشکیل می‌دهند.

توضیح آنکه ترکه متوفی، از دو جزء مثبت و منفی تشکیل می‌گردد. اجزای مثبت ترکه، همان اموال و مطالبات مالی متوفی هستند. در مقابل اجزای منفی ترکه قرار داشته که همان دیون، بدهی‌ها و تعهدات مالی متوفی هستند؛ بنابراین ترکه به مجموعه‌ای از اموال، مطالبات، دیون و تعهدات مالی متوفی گفته می‌شود.

با توجه‌ به توضیحات فوق در پاسخ به این سوال که تحریر ترکه چیست می‌توان گفت، تحریر ترکه یا تحریر اموال متوفی، به فرایندی گفته می‌شود که در ضمن آن نوع میزان و اوصاف اموال، مطالبات و دیون مالی متوفی مشخص شده و صورتی از ترکه متوفی تهیه می‌گردد.

تحریر اموال متوفی، یک اقدام تأمینی است. منظور از اقدام تأمینی آن است که با انجام تحریر اموال متوفی، اموال، مطالبات و دیون مالی متوفی، از تغییر یا تحریف ورثه و سایر اشخاص در امان می‌مانند. همچنین اگر اموال، مطالبات یا دیونی، در صورت تهیه شده پس از تحریر اموال متوفی قید نشود، ذی‌نفع باید برای طرح دعوا اقدام کند.

برای دریافت مشاوره حقوقی تحریر ترکه از وکیل انحصار وراثت، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.

آیا سوالی دارید ؟

09033659494

0

ما قادر به پردازش پرداخت شما نیستیم. لطفا مجددا تلاش کنید.

بازگشت

گام بعدی تایید رزرو دوباره تلاش کنید

از درخواست شما ممنونیم!

شماره تایید شما :

افزودن به تقویم گوگل افزودن به تقویم iCAL شروع رزرو جدید پایان رزرو

آیا تحریر ترکه لازم است؟ 

در پاسخ به این سؤال باید گفت، در رابطه‌ با تقسیم ترکه میان وراث، انجام برخی از فرایندها، مانند اخذ گواهی انحصار وراثت الزامی است اما انجام برخی دیگر لازم و الزامی نیست، مانند تحریر اموال متوفی. البته همان‌طور که در بخش بعد خواهیم دید در برخی از موارد مشخص‌شده در قانون، تحریر اموال متوفی الزامی بوده که در ادامه به توضیح این موارد خواهیم پرداخت.

موارد الزامی تحریر ترکه 

تحریر اموال متوفی همان‌طور که در بخش قبل گفته شد، علی‌الاصول، یک اقدام اختیاری است. با این‌ وجود شرایطی، تحت عنوان موارد قانونی تحریر ترکه وجود داشته که در آن شرایط تحریر اموال متوفی، الزامی و اجباری است. موارد الزامی تحریر ترکه به ‌شرح زیر هستند:

1. هرگاه در بین ورثه، یک شخص غایب یا محجور وجود داشته باشد، امین غایب یا قیم محجور باید ظرف ده روز از تاریخ منصوب‌شدن، درخواست تحریر اموال متوفی نماید. البته، مشروط بر اینکه قبل از تعیین امین یا قیم، ترکه تحریر نشده باشد. لازم ‌به ‌ذکر است که منظور از محجور، صغیر، سفیه یا مجنون است.
2. اگر برخی از ورثه، ترکه را قبول کرده و برخی دیگر از ورثه، ترکه را رد نمایند. منظور از قبول ترکه، آن است که ورثه، اداره ترکه و تصفیه آن را بپذیرند و رد ترکه نیز نقطه مقابل قبول ترکه است.  
3. چنانچه، متوفی تبعه خارجی بوده و اموالی در ایران داشته باشد، تحریر اموال متوفی الزامی است؛ اعم‌ از این‌ که محل فوت متوفی، ایران باشد یا یک کشور خارجی.

چه اشخاصی می‌توانند درخواست تحریر ترکه نمایند؟

مرجع قانونی انجام‌دهنده تحریر ترکه، بدون درخواست اشخاص تعیین‌شده در قانون امور حسبی، وارد روند تحریر اموال متوفی نمی‌شود. از آنجا که اشخاص خاصی می‌توانند درخواست تحریر اموال متوفی را به مرجع قانونی ارائه نمایند، در این بخش به این سؤال پاسخ می دهیم که چه اشخاصی می‌توانند درخواست تحریر ترکه نمایند.

پنج گروه از اشخاص می‌توانند درخواست تحریر اموال متوفی نمایند: اول وراث متوفی و نماینده قانونی آنها. به‌ عنوان‌ مثال اگر یکی از وراث صغیر باشد، ولی قانونی وی حق دارد تا تحریر اموال متوفی را درخواست کند؛ دوم وصی متوفی، یعنی شخصی که از سوی متوفی، برای اداره اموال او پس از مرگ وی منصوب می‌گردد؛ سوم، امین و قیم، در صورتی‌ که بین وراث متوفی، شخص غایب یا محجوری وجود داشته باشد؛ چهارم دادستان، چنانچه وراث متوفی معلوم نباشند؛ پنجم، کنسول دولت متبوع متوفی خارجی که در ایران فوت کرده است.

مراحل تحریر ترکه در قانون 

برای اینکه ورثه یا سایر اشخاص ذی‌نفع بتوانند قرار تحریر ترکه را از مرجع قانونی درخواست کنند و لیست اموال، مطالبات و دیون مالی متوفی تعیین شود، لازم است تا مراحل خاصی را طی نمایند؛ لذا در این بخش، به توضیح مراحل تحریر اموال متوفی در قانون پرداخته که این مراحل به شرح زیر هستند:

1. در اولین مرحله از مراحل تحریر ترکه، وراث یا سایر اشخاصی که قانونا حق درخواست تحریر اموال متوفی را داشته، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و با ارائه مدارک لازم برای ثبت دادخواست تحریر ترکه اقدام نمایند.
2. در گام بعد، دادخواست تحریر اموال متوفی، برای شورای حل اختلاف ارسال می‌شود. دفتر کل شورای حل اختلاف، دادخواست را به یکی از شعب ارسال می‌نماید. مدیر دفتر شعبه پس از وصول دادخواست، آن را به نظر رئیس شعبه رسانده که ریاست شعبه قرار تحریر ترکه و دستور انتشار آگهی را صادر می‌کند.
3. سپس خواهان پرونده باید هزینه مربوط به آگهی تحریر اموال متوفی را پرداخت کرده که این آگهی در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار منتشر شده و در آن، مکان و زمان تحریر ترکه اعلام می‌گردد. فاصله انتشار آگهی تا روز جلسه تحریر اموال متوفی، حداقل یک ماه و حداکثر سه ماه است. همچنین، این مکان و زمان، به اطلاع طرفین پرونده نیز می‌رسد.

مدارک لازم برای دادخواست تحریر  ترکه

برای اینکه دادخواست تحریر اموال متوفی مورد پذیرش قرار گیرد و منتهی به صدور رأی تحریر ترکه شود، لازم است تا خواهان، مدارک خاصی را ضمیمه دادخواست خود نماید. مدارک تحریر اموال متوفی، عبارت‌اند از:

گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت و فهرست دقیقی از اموال، مطالبات و دیون مالی متوفی.

هزینه تحریر ترکه 

از زمانی ‌که دادخواست تحریر ترکه، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ارجاع شده تا زمان صدور رأی تحریر اموال متوفی، خواهان باید هزینه‌هایی را پرداخت نماید. هزینه تحریر اموال متوفی، شامل این موارد است:

هزینه دادرسی تحریر ترکه که مبلغی مابین چهل هزار تومان تا صد و هشتاد هزار تومان است؛ هزینه خدمات دفاتر خدمات قضایی؛ هزینه انتشار آگهی و هزینه وکیل.

تحریر ترکه در صلاحیت کجاست؟ 

از نظر صلاحیت ذاتی، تحریر اموال متوفی در صلاحیت شورای حل اختلاف است. از نظر صلاحیت محلی نیز شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی، صالح برای رسیدگی به دادخواست تحریر اموال متوفی است.

تحریر ترکه چقدر زمان میبرد؟

یکی دیگر از مسائلی که باید در رابطه‌ با تحریر اموال متوفی، مورد بررسی قرار گیرد، مدت‌ زمان لازم برای انجام تحریر ترکه است. مدت‌ زمان تحریر اموال متوفی، یک مدت مشخص و ثابتی نبوده و با توجه‌ به حجم پرونده شعبه، میزان دارایی متوفی و شهر محل قرارگیری اموال وی متغیر است.

با این‌ وجود، با توجه‌ به زمان لازم برای برسی اموال متوفی و انتشار آگهی، لازم است تا مدت‌زمانی حداقل دوماهه برای تحریر ترکه در نظر گرفته شود.

نمونه دادخواست تحریر ترکه 

در صورتی‌ که یکی از اشخاص تعیین‌شده در قانون امور حسبی، قصد داشته باشد تا برای ثبت دادخواست تحریر اموال متوفی اقدام نماید لازم است تا این دادخواست را طبق فرمت خاصی تنظیم کند؛ لذا در این بخش یک نمونه دادخواست تحریر ترکه را ارائه کرده تا در صورت لزوم، مورد استفاده خوانندگان محترم قرار گیرد.

ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان …

با سلام. احتراما اینجانب… به استحضار می‌رساند، مرحوم … که مورث اینجانب و خواندگان (سایر ورثه) بوده، در تاریخ … در منزل خویش به نشانی … فوت نموده که گواهی فوت و گواهی انحصار وراثت ضمیمه دادخواست، مؤید این مطلب است. از آنجا‌ که سایر ورثه، با اقدامات نامعقولی در حال از بین‌بردن ترکه هستند، لذا با تقدیم این دادخواست،  به استناد مواد ۱۶۷ ، ۱۷۴ ،۲۰۶ و ۲۰۷ قانون امور حسبی، صدور قرار تحریر ترکه مورد استناد است.

نمونه رای تحریر ترکه در شورای حل اختلاف 

در بخش‌های قبل به این سؤال پاسخ دادیم که تحریر ترکه چیست و سپس مراحل مدارک و هزینه تحریر اموال متوفی را توضیح دادیم. در این بخش یک نمونه رای تحریر ترکه در شورای حل اختلاف را ارائه کرده که علاقه‌مندان می‌توانند برای مطالعه این رأی، فایل پی‌دی‌اف زیر را دانلود نمایند.

وکیل تحریر ترکه

آیا استفاده از حضور یک وکیل تحریر ترکه، جهت طرح این دعوا ضروری است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت، هر چند دعوای تحریر اموال متوفی، در ظاهر یک دعوای ساده است اما از آنجا که در جریان این دعوا ممکن است اموال متوفی، توسط وراث یا سایر اشخاص از بین رود، لذا حضور یک وکیل تحریر اموال متوفی که می‌توانید در سایت‌های جست‌وجوی وکیل بیابید که روند دعوا را با سرعت بیشتری به‌ پیش ببرد، ضروری است.

چرا مرتضی حلیمی؟!

وکیل پایه یک دادگستری

رتبه‌ی سوم آزمون وکالت استان البرز

بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی

بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی

ارائه آموزش‌های حقوقی به بیش از 1000 نفر

با ما، عدالت را تجربه کنید. 

اختلاف در مالکیت در تحریر ترکه 

تحریر ترکه در مورد اموال، مطالبات و دیونی انجام می‌گیرد که وجود آن‌ها قطعی بوده و محل اختلاف نباشند؛ بنابراین اگر در مورد مالکیت یک مال، اختلافی وجود داشته باشد، ذی‌نفع باید نسبت به اقامه دعوای مالکیت اقدام کرده و تا زمانی ‌که تکلیف این دعوا معلوم گردد، روند تحریر اموال متوفی متوقف خواهد ماند.

استعلام در تحریر ترکه 

به طور معمول در تحریر اموال متوفی، شخصی که به‌ عنوان خواهان، برای ثبت دادخواست و طرح دعوا اقدام نموده، اموال متوفی را نیز به دادگاه معرفی می‌کند.
اما، در فرضی که طرح‌ کننده دعوا نسبت به وجود مالی به نام متوفی تردید داشته باشد، می‌تواند از شورای حل اختلاف درخواست کرده تا برای استعلام اموال احتمالی متوفی اقدام نماید.

در این ‌صورت، شورای حل اختلاف با ارسال نامه به مرجع مربوطه، وجود اموال به نام متوفی را استعلام می‌گیرد. به‌ عنوان‌ مثال، استعلام املاک از ثبت املاک و استعلام خودرو از پلیس راهور انجام می‌گیرد.

تفاوت تحریر ترکه و مهر و موم ترکه 

در رابطه‌ با تفاوت تحریر ترکه و مهر و موم ترکه باید گفت، در تحریر اموال متوفی، شورای حل اختلاف، صرفا فهرستی از اموال، مطالبات، تعهدات و دیون مالی متوفی تهیه می‌کند. حال‌ آنکه در مهر و موم ترکه ، اقداماتی توسط شورا انجام گرفته که ترکه را از دخل‌ و تصرف وراث و سایر اشخاص حفظ می‌کند.

قرار تحریر ترکه صادر شد یعنی چه؟ 

قرار تحریر ترکه صادر شد یعنی چه؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت، هنگامی‌ که وراث یا سایر اشخاص مجاز، برای طرح دعوای تحریر اموال متوفی اقدام می‌کنند، شورای حل اختلاف، رأیی را صادر کرده که ضمن آن، دستور انتشار آگهی و انجام تحریر اموال متوفی را صادر می‌نماید که به این رأی، قرار تحریر ترکه گفته می‌شود.

در این ‌صورت، پیامک صدور قرار تحریر ترکه، برای خواهان پرونده ارسال شده تا در وقت مقرر، برای پرداخت هزینه انتشار آگهی اقدام نماید.

بعد از تحریر ترکه چه باید کرد؟

بعد از تحریر اموال متوفی و مشخص‌شدن لیست قطعی اموال، مطالبات و دیون مالی متوفی، وراث می‌توانند برای ارائه دادخواست تقسیم ترکه اقدام نمایند. البته تقسیم ترکه از طریق دادگاه، یک اقدام اختیاری است، مگر اینکه در میان وراث، غایب یا محجوری باشد.

کلام نهایی

تحریر ترکه، به فرایندی گفته می‌شود که در ضمن آن نوع، میزان و اوصاف اموال، مطالبات و دیون مالی متوفی مشخص شده و صورتی از ترکه متوفی تهیه می‌گردد. تحریر اموال متوفی علی‌الاصول، اختیاری است، مگر در صورتی‌ که در میان وراث، غایب یا محجوری باشد، برخی وراث ترکه را رد کنند یا متوفی تبعه خارجی باشد.

سؤالات متداول تحریر ترکه