اجاره به شرط تملیک چیست + مراحل و شرایط فسخ آن
اجاره به شرط تملیک، قراردادی است که امکان خرید اموال مختلف، بهویژه ملک و خودرو را به روش اقساطی، برای اشخاص متقاضی فراهم میکند. این عقد، دارای شرایط خاصی بوده که ضروری است تا مورد بررسی قرار گیرد. لذا، در مقاله حاضر، مراحل، شرایط، نحوه تنظیم و فسخ این قرارداد را توضیح داده و یک نمونه قرارداد اجاره به شرط تملیک را نیز ارائه خواهیم کرد.
اجاره به شرط تملیک چیست؟
اجاره به شرط تملیک، یکی از عقود پرکاربردی است که بهویژه در رابطه با ملک و خودرو، میان افراد منعقد میگردد. بنابراین، این سوال، ممکن است برای بسیاری از اشخاص مطرح گردد که اجاره به شرط تملیک چیست و دارای چه آثاری است؟
◀ در پاسخ به این سوال باید گفت، اجاره به شرط تملیک، یک قرارداد اجاره است که به موجب آن، مالی از طرف مالک، به شخص دیگری به عنوان مستاجر اجاره داده شده و مستاجر میتواند در طول مدت اجاره، از آن مال استفاده کند. البته، در ضمن این قرارداد، شرطی درج میگردد با این مضمون که اگر مستاجر، اقساط مال الاجاره را در زمانهای تعیین شده پرداخته و به تعهدات قراردادی خود عمل نماید، در پایان مدت اجاره، مالکیت مال مورد اجاره به وی منتقل گردد.
برای دریافت مشاوره حقوقی ملکی از بهترین وکیل اجاره ملک، وقت مشاوره خود را رزرو کنید.
مراحل اجاره به شرط تملیک
برای اینکه، قرارداد اجاره به شرط تملیک، میان مالک و مستاجر منعقد شده و آثار قانونی خود را برجای بگذارد، لازم است تا مراحل خاصی توسط طرفین قرارداد انجام پذیرد. لذا، در این بخش، به بررسی مراحل آن میپردازیم.
در مرحله اول، مستاجر، کالای مورد نظر خود را انتخاب میکند. سپس، قرارداد اجاره به شرط تملیک، میان طرفین منعقد میگردد. در مرحله بعد، مستاجر باید پیش قسط تعیین شده را به مالک بپردازد. سپس، کالا به مستاجر تحویل داده میشود. در گام بعدی، مستاجر باید اقساط مال الاجاره را در زمانهای تعیین شده بپردازد. در مرحله آخر، در صورت پرداخت به موقع اقساط مالالاجاره و رعایت شروط قراردادی توسط مستاجر، مالکیت مال مورد قرارداد، به وی منتقل میگردد.
مزایا و معایب اجاره به شرط تملیک
هنگامیکه این قرارداد منعقد میگردد، این قرارداد با مزایا و معایبی همراه است. ◀ مزایای اجاره به شرط تملیک، آن است که امکان خرید اقساطی کالا را برای متقاضیان فراهم میکند. از سوی دیگر، متقاضیان میتوانند طیف وسیعی از کالاها را از طریق این قرارداد خریداری نمایند. همچنین، این نوع قرارداد این امکان را به متقاضیان داده تا به روشی آسان و بدون نیاز به سپردن وثیقههای سنگین، کالای مورد نظر خود را خریداری کنند.
در مقابل، معایب اجاره به شرط تملیک، نیز در ادامه مطرح شده است. ◀از جمله آنکه کالای خریداری شده در این روش، با هزینه بیشتری خریداری شده که این مسئله مربوط به افزودن سود بیشتر بر قیمت نهایی کالا است. در اجاره به شرط تملیک، مالکیت کالا، صرفا در انتهای مدت قرارداد به خریدار منتقل میگردد. از سوی دیگر، چنانچه، خریدار، اقساط اجاره را در موعد معین نپرداخته یا به سایر تعهدات قراردادی خود عمل نکند، این ریسک وجود دارد که مالک، کالا را ضبط کند.
شرایط قرارداد اجاره به شرط تملیک
اجاره به شرط تملیک، یک قرارداد است و مانند هر قرارداد دیگری باید شرایط قانونی در مورد آن رعایت شده تا بهنحو صحیحی منعقد گشته و آثار لازم را بر جای گذارد. از جمله این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- 1️⃣ قصد و رضای طرفین قرارداد: یکی از شرایط قرارداد اجاره به شرط تملیک، آن است که طرفین قرارداد، یعنی موجر و مستاجر، باید قصد و اراده انعقاد چنین قراردادی را داشته و با رضای کامل برای انعقاد قرارداد اقدام نمایند. بنابراین، اگر یکی از طرفین قرارداد برای انعقاد آن، اجبار یا اکراه شود، این قرارداد صحیح نخواهد بود.
- 2️⃣ اهلیت طرفین قرارداد: برای اینکه این قرارداد، به نحو صحیحی منعقد گردد، هم موجر و هم مستاجر باید دارای اهلیت باشند. منظور از اهلیت، آن است که شخص باید اولا، به سن بلوغ رسیده که این سن در زنان، نه سال و در مردان، پانزده سال است. ثانیا، رشید باشد، یعنی عقل معاش داشته و سفیه نباشد و ثالثا، عاقل بوده و مجنون نباشد.
- 3️⃣ معلوم و معین بودن موضوع قرارداد: یکی دیگر از شرایط این قرارداد، آن است که موضوع قرارداد، یعنی مالی که به اجاره داده میشود، باید معلوم و معین باشد. معلوم بودن، یعنی آنکه میزان و صفات مال مشخص گردد و معین بودن، یعنی اینکه مالی که اجاره داده میشود، به طور دقیق تعیین گردد.
- 4️⃣ جهت مشروع قرارداد: جهت قرارداد اجاره به شرط تملیک، آن هدفی است که مال به منظور رسیدن به آن هدف اجاره داده میشود. این هدف باید مشروع و قانونی باشد. بنابراین، اگر به عنوان مثال، ملکی اجاره داده شود تا مستاجر در آن قمارخانه دایر کند، این قرارداد باطل خواهد بود.
نحوه تنظیم قرارداد اجاره به شرط تملیک
در این مورد لازم است تا این نکات مورد توجه قرار گیرد: طرفین قرارداد، یعنی موجر و مستاجر باید کاملا مشخص شده و هویت آنها طبق اسناد هویتی مانند کارت ملی در قرارداد درج شود. موضوع قرارداد، یعنی مال مورد اجاره باید به نحو دقیق، معلوم و معین گردد.
مبلغ پیش قسط قرارداد و میزان اقساط و مواعد پرداخت اقساط نیز باید به صورت دقیق در قرارداد نوشته شود. شرایط قراردادی که در صورت تخطی از آنها موجر میتواند برای ضبط کالا اقدام نماید نیز لازم است تا در متن قرارداد، مورد تصریح قرار گیرند.
وکیل اجاره به شرط تملیک
یک وکیل ملکی، در صورتی به عنوان بهترین وکیل اجاره به شرط تملیک شناخته میشود که واجد سه ویژگی مهم باشد. اول آنکه، از دانش تخصصی در زمینه قوانین اجاره به شرط تملیک بهرهمند باشد. ثانیا، تجربه عملی لازم در زمینه این دعاوی را دارا باشد و ثالثا، از اخلاق حرفهای برخوردار بوده و در رابطه با اسناد موکل، مرتکب خیانت در امانت نشود.
چرا مرتضی حلیمی؟!
وکیل پایه یک دادگستری
رتبهی سوم آزمون وکالت استان البرز
بیش از 10 سال سابقه فعالیت حقوقی
بیش از 10000 مشاوره تخصصی حقوقی
ارائه آموزشهای حقوقی به بیش از 1000 نفر
با ما، عدالت را تجربه کنید.
نمونه قرارداد اجاره به شرط تملیک
موجر و مستاجر، برای انعقاد این نوع قرارداد باید از قالب خاصی استفاده کرده و در نهایت، شروط مورد نظر خود را به آن قالب اضافه کنند و در واقع، قالب را مطابق نیازهای خود، شخصیسازی نمایند. لذا، در این قسمت، یک نمونه قرارداد اجاره به شرط تملیک را ارائه کرده در صورت نیاز، مورد استفاده خوانندگان محترم قرار گیرد.
رای وحدت رویه اجاره به شرط تملیک
در بخشهای قبل، به این سوال پاسخ دادیم که قرارداد اجاره به شرط تملیک چیست و سپس، مراحل، شرایط و نحوه تنظیم این قرارداد را توضیح داده و یک نمونه قرارداد را ارائه کردیم. در این بخش، قصد داریم تا یک نمونه رای وحدت رویه اجاره به شرط تملیک را ارائه کرده که علاقهمندان میتوانند جهت مطالعه آن، فایل pdf زیر را دانلود نمایند.
اجاره به شرط تملیک خودرو
در اجاره به شرط تملیک خودرو، مستاجر، ابتدا خودرو مورد نظر خود را انتخاب کرده و سپس، قرارداد اجاره به شرط تملیک را با موجر منعقد مینماید و مبلغ پیشپرداخت را به وی پرداخت میکند. در مرحله بعد، مستاجر، اقساط تعیین شده را پرداخت نموده و پس از پایان اقساط و انجام تعهدات قراردادی توسط مستاجر، موجر و مستاجر برای تنظیم سند انتقال خودرو اقدام مینمایند.
فروش ملک اجاره به شرط تملیک
فروش ملک به روش اجاره به شرط تملیک، بدین صورت است که پس از تعیین ملک موضوع قرارداد، طرفین، قرارداد را منعقد کرده و مستاجر، مبلغ پیشپرداخت را به موجر میپردازد. در گام بعد، مستاجر باید اقساط اجارهبها را در مواعد مشخص شده پرداخت نموده و تعهدات قراردادی خود را نیز انجام دهد. پس از پایان مدت اجاره نیز موجر و مستاجر، در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و سند انتقال مالکیت ملک را امضا میکنند.
تفاوت اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی
اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی، دو عقد بوده که بسیار به یکدیگر شبیه هستند. با این وجود، تفاوت بارزی میان این دو قرارداد وجود دارد. تفاوت اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی، آن است که در قرارداد اجاره به شرط تملیک، کالا به مستاجر اجاره داده شده و صرفا، در پایان مدت اجاره است که مالکیت کالا به مستاجر منتقل میگردد؛ حال آنکه در فروش اقساطی، مالکیت کالا از همان ابتدا به خریدار منتقل شده و سپس، او باید اقساط را به فروشنده پرداخت نماید.
تفاوت اجاره به شرط تملیک و اجاره
هر چند اجاره به شرط تملیک و اجاره، از این نظر که ضمن آنها، کالایی به مستاجر اجاره داده شد، مانند یکدیگر هستند، اما این قراردادها کاملا یکسان نیستند و تفاوت بارزی میان آنها وجود دارد. با این توضیح که، در اجاره به شرط تملیک، پس از پایان مدت اجاره، در صورت رعایت شرایط قراردادی از سوی مستاجر، مالکیت کالا به وی منتقل میگردد. اما، در قرارداد اجاره، مالکیت مال مورد اجاره، متعلق به موجر بوده و در پایان مدت اجاره، مستاجر باید مال مورد اجاره را به موجر تحویل دهد.
فسخ قرارداد اجاره به شرط تملیک
در رابطه با فسخ این نوع قرارداد، باید گفت، این قرارداد، یک عقد لازم است و بنابراین، طرفین قاعدتا نمیتوانند برای فسخ و برهم زدن آن اقدام نمایند، مگر در صورت یکی از خیارات قانونی، مانند خیار عیب و خیار غبن.
◀ لازم به ذکر است که به طور معمول، در قراردادهای اجاره به شرط تملیک، عبارتی درج میگردد با مضمون (اسقاط کافه خیارات) که این عبارت، بدین معنی است که طرفین به هیچ وجه نمیتوانند برای فسخ قرارداد اقدام نمایند مگر در صورت تدلیس و فریب که در این صورت، امکان فسخ قرارداد اجاره به شرط تملیک، به استناد خیار تدلیس وجود خواهد داشت.
آیین نامه اجرایی اجاره به شرط تملیک
یکی از موارد مهم، قوانین و آیین نامههایی است که توسط مراجع مختلف به تصویب رسیده و ظرف مهلت قانونی، اجرایی میگردد. لذا، در این قسمت، آیین نامه اجرایی اجاره به شرط تملیک، مصوب شورای پول و اعتبار را ارائه کرده که خوانندگان محترم میتوانند جهت مطالعه آن، فایل پیدیاف زیر را دانلود نمایند.
کلام نهایی
قرارداد اجاره به شرط تملیک، قراردادی است که به موجب آن، مالی به مستاجر اجاره داده شده و ضمن آن، شرط میشود که با پرداخت آخرین قسط اجاره بها، مالکیت مال مورد اجاره به مستاجر منتقل گردد. این نوع قرارداد، یک عقد لازم بوده و جز در مورد خیارات قانونی، امکان فسخ آن برای طرفین وجود ندارد.
سوالات متداول
1. آیا قرارداد اجاره به شرط تملیک قابل فسخ است؟
بله، قرارداد اجاره به شرط تملیک، در صورت وجود یکی از خیارات قانونی، قابل فسخ است.
2. ماده قانونی اجاره به شرط تملیک در چه قانونی ذکر شده است؟
ماده 57 آیین نامه قانون عملیات بانکی بدون ربا، به تعریف قرارداد اجاره به شرط تملیک پرداخته است.
دیدگاهتان را بنویسید